Mavzu: Narx siyosati

Mavzu: Narx siyosati

• Reja

1. Narx tushunchasi va uning mohiyati

2. Narxni shakllantirish

3. Narx strategiyalari

• Narx – bu raqobat, resurslarni qayta taqsimlash, kapital harakatining vositasidir. Narx – tovar, buyum va xizmatlar qiymatining puldagi ifodasi. Narx bu tovar nafliligi tan olinganda uning qiymatining pulda ifodalanishi, qiymatning bozorda namoyon bo‘lish shakli.
• Qiymat – bu xaridorning mahsulotdan ko‘rgan foydasi, foydalanish darajasi.

Nima uchun tovar narxi uning sifatini o‘lchaydigan ko‘rsatkich sifatida namoyon bo‘ladi?

• Bu quyidagilar bilan izohlanadi:
• Tajribalardan ma’lumki, yuqori narx tovar sifatini past narxga qaraganda ko‘proq kafolatlaydi.
• Narx xarid jarayonida iste’molchi uchun bir o‘lchovli ma’lum ko‘rsatkich bo‘lib xizmat qiladi. Mahsulot narx bilan solishtiriladi. Bir iste’mol ehtiyojini qondiruvchi bir necha firmaning mahsuloti xaridor tomonidan solishtiriladi, so‘ngra xarid haqida qarorlar qabul qilinadi.
• Tovar narxi sotuvchi orqali xaridorga yetib boradigan signal bo‘lib hisoblanadi. Reklamada tovar narxi ko‘rsatilmaydi.

Narx nimaga tegishli bo‘lishidan qat’iy nazar (tovar, xizmat) 5 ta asosiy funksiyani bajaradi:

bozor muvozanatini ta’minlash funksiyasi;
hisob-kitob, ulchov funksiyasi;
iqtisodiy regulyator funksiyasi;
raqobat vositasi funksiyasi;
ijtimoiy himoya funksiyasi.

Narxlarni quyidagi belgilar orqali turkumlash mumkin:

Savdo sohasi bilan bog‘liq narxlar turlari:
Ulgurji
Chakana
Xarid va boshqalar.
Boshqarish darajasi va usullari jihatidan farq qiluvchi hamda davlat tomonidan tartibga solinish darajasiga qarab narxlar:
Tartibga solinadigan (boshqarilib, o‘zgarib turadigan) narxlar
Erkin narxlar
Qat’iy belgilangan, tasdiqlangan narxlar
Narxning boshqa xillari
(masalan, bozor narxi, xalqaro narxlar va h.k.).