Mavzu: Murakkab qo‘shma gap. Murakkab qo‘shma gaplarda sintaktik aloqa turlari Reja

2. Ikki komponentli ergashgan qo‘shma gap va ikki komponentli bog‘langan qo‘shma gapning birikuvidan tuzilgan tur. Bunday tuzilishdagi murakkab qo‘shma gaplar quyidagicha shakllanadi:
a) ikki ergashgan qo‘shma gapning bog‘lanish usulida birikuvidan hosil bo‘ladi. Masalan: Bildimki, uyga qaytibdi, aminmanki, endi u g‘oyib bo‘lmaydi. (So‘zl.) Bu gapning qurilish chizmasi quyidagicha:

4

2

3

111

b) bog‘langan va ergashgan qo‘shma gaplarning birikuvidan tashkil topadi. Masalan: Qiz kelgan ediki, ko‘nglim yorishdi, u men tomon qayrilgan edi, ammo dugonalari chaqirib qolishdi. («Saodat».) Ushbu murakkab qo‘shma gapning qurilish chizmasi quyidagicha:

4

3

2

1

3. Ikki ergash gap va ikki bosh gapning birikuvidan tuzilgan tur. Bunday tuzilishdagi murakkab qo‘shma gaplar quyidagicha hosil qilinadi:
a) har bir ergash gap birdan ortiq bosh gapga alohida-alohida bog‘lanadi. Masalan: Agarda aytganlarimga ko‘nsa, hammasi men istagandek bo‘lsa, muammolarimiz hal bo‘ladi, ishlarimiz yurishib ketadi. (So‘zl.) Ushbu murakkab qo‘shma gapning qurilish chizmasi quyidagicha:

4

3

2

1

b) bir necha ergash gapli qo‘shma gapning keyingi bosh gapga ergashish yo‘li bilan birikuvidan tashkil topadi. Masalan: Shunisi ma’lumki, birlashsak, kuchlarimiz ko‘paysa, maqsadga erishish mumkin. («Saodat».)

1

3

4

2

2

3

4