Mavzu: Murakkab qo‘shma gap. Murakkab qo‘shma gaplarda sintaktik aloqa turlari Reja



Download 228,62 Kb.
bet1/8
Sana29.04.2022
Hajmi228,62 Kb.
#594252
  1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
11-ma\'ruza Murakkab qo‘shma gap


MAVZU: Murakkab qo‘shma gap. Murakkab qo‘shma gaplarda sintaktik aloqa turlari
Reja:

1. Murakkab qo‘shma gaplarning semantik-sintaktik tuzilishi.


2. Murakkab qo‘shma gaplarning turlari:
a) bog‘lanish (tenglanish) yo‘li bilan tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar;
b) ergashish (tobelanish) yo‘li bilan tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar;
v) bog‘lanish va ergashish yo‘li bilan tuzilgan (aralash tur) murakkab qo‘shma gaplar.
4. Xulosa.
An’anaviy sintaktik ta’limotda qo‘shma gaplar qismlarining miqdoriga ko‘ra ikki va ko‘p komponentli qo‘shma gaplarga ajratiladi.1 Ilmiy manbalarda ko‘p komponentli qo‘shma gaplar murakkab qo‘shma gaplar deb ham yuritiladi. Qo‘shma gaplarning bu ikki turi quyidagicha farqlanadi: 1. Ikki komponentli va ko‘p komponentli qo‘shma gaplar tarkibiy qismlarining miqdoriga ko‘ra farqlanadi. 2. Bog‘lanish usulining sodda yoki murakkabligi bilan farqlanadi.
Ikki komponentli qo‘shma gaplar ikki sodda gapning tenglanish yoki tobelanish asosida bog‘lanishidan tashkil topsa, murakkab qo‘shma gaplar tarkibiy qismlarining miqdori hamda uch va undan ortiq bog‘lanish usuli (tenglanish, tobelanish, aralash usul) asosida shakllanishi bilan xarakterlanadi. Qiyoslang:
1. Ikki komponentli qo‘shma gap: Uning ham ko‘zi qattiq, ham tili tez edi. (O.)
2. Murakkab qo‘shma gap (ko‘p komponentli qo‘shma gap): О‘tar kunlar, kechar yillar, yurakda muttasil xanda. (G‘.G‘.)
Murakkab qo‘shma gaplar sintaktik tuzilishi, qismlarini bog‘lovchi vositalariga ko‘ra bog‘langan va ergashgan qo‘shma gaplarga o‘xshaydi. Bunday tuzilishdagi qo‘shma gap tarkibiy qismlarini bog‘lashda teng va ergashtiruvchi bog‘lovchilar, bog‘lovchi vazifasidagi yuklamalar, ko‘makchili biriktiruvchi vositalar, fe’l shakllari ko‘rsatkichlari, ohang muhim o‘rin tutadi.
Murakkab qo‘shma gaplarning tarkibiy qismlari faqat tenglanish yoki faqat tobelanish, shuningdek, ham tenglanish, ham tobelanish asosida bog‘lana oladi. Bu belgilari asosida M.Asqarova murakkab qo‘shma gaplarni quyidagicha tasniflaydi:

Download 228,62 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish