Mavzu: Muhammad Yusuf ijodiga bag‘ishlangan maqolalar tahlili

Erk vodiysi – zahmatlarga siylovdir bu,

Toy qoqilib ot bo’lguvchi yaylovdir bu,

Ranj chekmasang nurli, nurli tonglar qayda,

Sinovdir bu, balki buyuk sinovdir bu.

Bosh ketsa ham qaytma endi so’zingdan-a,

O’zingdan qo’ymasin, xalqim, o’zingdan-a.

Haqiqatan ham yangi asr bo’sag’asida o’zbek adabiyoti bo’stonida gujumdek gurkirab Muhammad Yusuf fenomeni paydo bo’ldi. Bu aslo mubolag’a emasligining tasdig’i tarzida o’sha bo’stonning to’rt azim chinori, to’rt nafar qahramon adiblarning xulosalarini keltirmoqchimiz. Atoqli adib Said Ahmad “Keyingi paytda birorta shoir Muhammad Yusufdek tez nom chiqarmagan, nomdor bo’lmagan edi” desa, ardoqli ustozimiz Erkin Vohidov “U birinchi qadamidanoq yurt osmonida baland parvoz qilguvchi, yuraklarga qanot berguvchi she’riyati bilan elning og’ziga tushdi” deb e’tirof etdilar. 

Mustaqil mamlakat davlat madhiyasi muallifi, aziz ustozimiz Abdulla Oripov esa “Hali yoshlik yillaridayoq bunchalik ko’p muxlis orttirgan, do’st-og’aynisi bisyor ijodkorni ko’rmagan edim” deb yozdi. Allomalar allomasi Ozod Obidovich Sharafiddinov “Muhammad Yusuf degan shoir she’riyatga qanday kirib kelganini adabiyotimiz sezmay ham qoldi. Ammo u tezda, hammani hayron qoldirib, og’izga tushib ketdi” deb tan oldi.

O’tgan asrning saksoninchi, to’qsoninchi yillarida Nukusda biz navqiron qalam sohiblari talpinadigan uch tabarruk manzil bor edi. Bular – Piskunova ko’chasidagi 62-, Budyonniy ko’chasidagi 28- va Orjonikidze ko’chasidagi 11-xonadonlar edi. Tabiiyki Ibroyim og’a va To’lepbergen og’a ko’proq safarlarda bo’lishsa, yigit yoshida Maksim Gorьkiy va Abdulla Qodiriy bilan ko’rishgan Jo’lmirza Oymirzayev siyli saksondan yoshdan oshib o’z uyida yashardi. Bir kuni u o’zi yozayotgan “Ellikqal’a” romani tafsilotlarini aniqlash uchun kaminai kamtarinni uyiga chaqirdi. Ko’cha eshigini “Oygul va Obod” dostonidan ariya aytib ochdi. Cho’lquvarlar haqidagi tafsilotlarni so’rab olganidan keyin Toshkent adabiy muhitidan gap ochdi. “Sunnetullani taniysanmi?” dedi. Gap taniqli yozuvchi S.Anorboyev haqida borayotganini anglab, “Yo’q. Nosir Fozilovni taniyman!” dedim.