Mavzu: msdos operatsion tizimlarida operativ xotirani taqsimlash

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

 
 MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT 
 
 
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI

 

 


“ KI ” FAKULTETI
3 – BOSQICH ATS-11-19 GURUH TALABASINING

 
Operatsion tizimlar

 
FANIDAN TAYYORLAGAN
1-mustaqil ishi

 

Bajardi:
 


Raximov S.


Qabul qildi:


 

 

Ibragimov N. 

 

 


 


 
QARSHI – 2022 
 
 

 

---

Mavzu: MSDOS operatsion tizimlarida operativ xotirani taqsimlash.
Reja: 
1.MSDOS operatsion tizimlari 
2.Operativ xotirani taqsimlash 
3. Operatsion tizim 
MS DOS operatsion tizimi 
Hozircha MS DOS operatsion tizim bilan tanishi utamiz. MS DOS OS si quyidagi 
qismlardan tashkil topagan: 
•
BIOS (Basic Input-Output System), (Kiritish-chiqarishning asosiy tizimsi). Bu 
kompyuterning doimiy xotirasida joylashgan. Uning vazifasi axborotlarni kiritish 
va chiqarish bilan boglik bo’lgan eng sodda va universal xizmatlarni bajarishdan 
iborat. 
•
Operatsion tizimning yo’qlovchisi. Bu tizim juda kiska dastur bo’lib, u MS DOSli 
disketaning birinchi sektorida joylashadi va uning vazifasi MS DOSning kolgan 
ikki modulini ukishdan iborat. 
•
io.sys va msdos.sys tizimli fayllar. Ularni operatsion tizim yo’qlovchisi xotiraga 
kuchiradi va kompyuter xotirasida doimo saqlaydi. io.sys (INPUT-OUTPUT) 
BIOSning xotiradagi davomi hisoblanadi. msdos.sys DOSning yuqori darajadagi 
vazifalarini bajaradi. 
•
MS DOSning buyruk protsessori foydalanuvchi kiritgan komandalarni kayta 
ishlaydi. Buyruk protsessori OS yo’qlanayotgan disketaning command.com 
faylida joylashadi. 

---

•
MS DOSning tashki komandalari - OS bilan birgalikda yo’qlanadigan alohida 
fayllardagi dasturlardir. Bu dasturlar xizmatchi vazifasini bajaradi, masalan, 
disketalarni formatlash, disketalarni tekshirish va xokazo. 
•
Kurilmalar drayverlari MS DOSning kiritish-chiqarish tizimsini tuldiradi, yangi 
kurilmalarning ishini ta‘minlaydi , mavjud bo’lgan kurilmalarning nostandart 
ishlatilishini ta‘minlaydi. Drayver nomi config.sys faylida ko’rsatiladi. 
2. Xotirani taqsimlash usullarining tasnifi 
1 Xotirani taqsimlash usullarining tasnifi 
Ruxsat etilgan bo'limlar bo'yicha xotirani taqsimlash: 
umumiy navbat bilan (a), alohida navbat bilan (b) 
Bunday holda, xotirani boshqarish quyi tizimi quyidagi vazifalarni bajaradi: 
§ Yangi kelgan jarayon uchun zarur bo'lgan xotira hajmini bo'sh bo'limlar hajmi bilan 
taqqoslaydi va tegishli bo'limni tanlaydi; 
§ Dasturni bo'limlardan biriga yuklashni va manzillarni o'rnatishni amalga oshiradi. 
Tarjima bosqichida, dasturni ishlab chiquvchisi uni bajarish kerak bo'lgan bo'limni 
belgilashi mumkin. Bu sizga ma'lum bir xotira maydoniga sozlangan mashina kodini 
joyini o'zgartiruvchi yuklagichdan foydalanmasdan darhol olish imkonini beradi. 
Aniq afzallik bilan - amalga oshirish qulayligi, bu usul muhim kamchilikka ega - 
qattiqlik. Har bir bo'limda faqat bitta jarayon bajarilishi mumkinligi sababli, ko'p 
dasturlash darajasi bo'limlar soni bilan oldindan belgilanadi. Dasturning hajmidan qat'i 
nazar, u butun bo'limni egallaydi. Masalan, uchta bo'limli tizimda bir vaqtning o'zida 
uchtadan ortiq jarayonni bajarish mumkin emas, hatto ular juda kam xotira talab qilsa 

---

ham. Boshqa tomondan, xotirani qismlarga ajratish dasturlari biron bir bo'limga to'g'ri 
kelmaydigan, lekin bir nechta bo'limlarda etarli xotiraga ega bo'lgan jarayonlarning 
bajarilishini oldini oladi. 
Xotirani boshqarishning bu usuli dastlabki multidasturlash operatsion tizimlarida 
qo'llanilgan. Biroq, doimiy bo'limlar bo'yicha xotirani taqsimlash usuli, asosan, amalga 
oshirish xarajatlarining pastligi tufayli real vaqt tizimlarida hali ham qo'llaniladi. Haqiqiy 
vaqtda tizimlarning hisoblash jarayonining determinizmi (bajarilishi kerak bo'lgan 
vazifalar to'plami, ularning xotira talablari, ba'zan esa boshlash vaqtlari oldindan ma'lum) 
xotirani boshqarishning ushbu usulining moslashuvchanligi yo'qligini qoplaydi. 
3 
Operatsion tizim - bu maxsus dastur bo’lib, bu dasturning asosiy vazifasi - kompyuter 
ishini boshqarish, kompyuter va foydalanuvchi o’rtasida muloqotni o’rnatish, tashqi 
qurilmalar ishlash holatlarini sozlash va ular bilan muloqotni o’rnatish, har xil dasturlarni 
ishga tushirish va ularning ishlash holatlarini ta‘minlash. Operatsion tizimlardan eng 
taniqlilari bu Microsoft firmasining MS-DOS, Windows operatsion tizimlari, Apple 
firmasining Macintosh – MacOS operatsion tizimi, Unix va Linux operatsion tizimlari 
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
https://jolly-me.ru/uz/
2.
http://ziyonet.uz/uz
3.
https://intuit.ru/
Xulosa:Bunday olib qaraganda markazlashtirilgan boshqarish tizimini dispetcherlash deb 
ham ayta olamiz.