Mavzu: moyli ekinlar reja: kirish kungaboqar morfologiyasi. Kunjut va moyli zig’ir o’simliklari haqida ma’lumot. Yeryong‘

Botanik ta’rifi. Kungaboqar Astralar (Asteraceae) oilasiga kiradi.
Helianthus annuus L. turi ikkita alohida turga - H. cultus wenze L.— madaniy kungaboqar va H. ruderalis wenze L. — yovvoyi kungaboqarga bo’linadi. Madaniy kungaboqar ikkita kenja turga - ssl. Sativus wenze L. madaniy ekma kungaboqar va ssl. ornamentalis wenze L. madaniy manzarali kungaboqarga bo’linadi.
Madaniy ekma kungaboqar — bir yillik o’tsimon o’simlik, tuproqqa 2—4 m chuqurlikka kirib boruvchi, 100—150 sm atrofga taraluvchi o‘q ildiz tizimiga ega.
Poyalari yog'ochlashgan, ichi g’ovak prenxima bilan to’la, bo’yi 0,6—2,6 m, silos navlarida 3—4 m, tik o’sadi, shoxlanmaydi. Usti qattiq tuklar bilan qoplangan.



Kungaboqar. 1, 2 — unib chiqish va gullash fazalaridagi o'simlik;
3 — yetilgan savatcha; 4 — gul va lining organlari; naychasimon (a) va tilsimon (b), urug‘cha (a), changchi (e); 5 - chang (kattalashtirilgani); 6 — to'pgulning kesimi; 7 — kungaboqarning butun va kesilgan mevalari: moyli (a), oraliq (b) va chaqiladigan (d).


Barglari yirik, bandli, uzunligi 20—40 sm ovalsimon, yuraksimon, uchi o’tkirlashgan, tuk bilan qalin qoplangan. Barglarning cheti tishli.
Pastki 3—5 juft barglari poyada qarama-qarshi joylashgan, qolganlari navbatlashgan. Bitta o‘simIikda barglar soni 14—50 taga yetadi. Ertapishar navlari kamroq, kechpisharlari ko‘p barg hosil qiladi.
Urug‘i (mag‘iz) — murtak, yupqa urug‘ po‘stidan, murtak esa ildizcha, kurtakcha va ikkita uaig‘palladan iborat.
Urug‘da oqsil va moyning to‘planishi. Kuchaytirilgan azotli oziqlanish urug’da moy miqdorini kamaytiradi, ammo fosfor bilan birgalikda qo’llanilganda ijobiy natija beradi. Kaliyning moy to’planishdagi vazifasi kam o’rganilgan.
Tuproqda namlikning ortishi bilan urug’dagi moy miqdori oshadi, yod va kislota soni ma’lum miqdorgacha kamayadi.