Мавзу; моддаларнинг биомембраналар орқали ташилиши. Режа. Диффузия ва ўтказувчанлик. Пассив ва актив транспорт

Биологик мембраналар оркали ионлар ташилиши турлари бу жараёнларнинг мустақил ёки боғлиқ ҳолатда бўлиши аосида қуйидагича бўлиб ўрганилади:

1) Моддаларнинг мембрана орқали унипорт ташилиши. Бунда ташилувчи ион ёки нейтрал молекула мустақил ҳолатда мембрана қарама- қарши томонига ўтказилади. Бу жараёнга О 2 нинг ҳужайра мембранаси орқали ички қисмига ўтишини мисол қилиб кўрсатиш мумкин.

1) Моддаларнинг мембрана орқали унипорт ташилиши. Бунда ташилувчи ион ёки нейтрал молекула мустақил ҳолатда мембрана қарама- қарши томонига ўтказилади. Бу жараёнга О 2 нинг ҳужайра мембранаси орқали ички қисмига ўтишини мисол қилиб кўрсатиш мумкин.

2) Моддаларнинг мембрана орқали симпорт ташилишида эса икки турдаги модда бир йўналишда, биргаликда ташилади ва бу жараёнга мисол қилиб, углевод, аминокислоталарнинг Na+ иони билан биргаликда ҳужайра мембранаси орқали ўтишини кўрсатиш мумкин.

3) Биомембрана орқали ташилувчи икки хил ион ёки нейтрал молекула боғланган ҳолатда қарама-қарши томонига ўтказилиши, масалан АТФ ва АДФ молекуласининг митохондрия мембранаси орқали ташилиш жараёни антипорт ташилиш деб аталади.

Расм. Диффузия жараёнида модданинг мембрана орқали бошланғич диффузия оқими (J) ва модданинг мембрана ташқи ва ички томонларидаги концентрация фарқи бўйича кириб келиши (S 0) қиймати ўртасидаги боғланишни ифодалайдиган эгри чизиқ.

 

Бу ерда: 1 – мембрана орқали махсус ўтказувчилар ёрдамида амалга ошувчи диффузия жараёни;

2 – оддий диффузия жараёни;

3 –диффузия жараёнининг умумий йиғинди қийматини ифодалайди.

Мавзу; БИОЭЛЕКТРОГЕНЕЗ

Мавзу; БИОЭЛЕКТРОГЕНЕЗ

 

Режа.

1. Боғловчи мембраналар .

2. Энергия трансформацияланишининг механизмлари

Тирик тизимларда эркин энергиянинг ўзгариши жараёни асосида ётувчи биологик фойдали иш ҳосил бўлиши қонуниятларини биоэнергетика ўрганади. Ҳужайрада энергия трансформацияси биокимёвий ва физикавий қонуниятлар асосида кечади. Биоэнергетиканинг ўрганиш объекти тирик тизимларнинг молекуляр даражадан тортиб биосфера даражасигача бўлган мажмуасини ташкил этади. Биофизикада айниқса боғловчи мембраналар тўғрисидаги илмий назариялар кенг ўрганилади. Бу ҳусусиятга эга бўлган мембраналарга митохондрия ички мембранаси, хлоропласт тилакоид мембраналар, бактерияларнинг энергияни боғловчи плазматик мембраналари кабилар киради.