Mavzu: Miloddan avvalgi XI-IX asrlarda Yunoniston

Denov tadbirkorlik va pedagogika

insituti Ijtimoiy-gumanitar fakulteti
Tarix va falsafa kafedrasi
Tarix ( mamlakatlar va yo’nalishlar
bo’yicha) yo’nalishi 1-kurs 107-guruh
talabasi Boboxonov Lochinbekning
Yevropa xalqlari tarixi fanidan
tayyorlagan mustaqil ishi

Mavzu: Miloddan avvalgi XI-IX asrlarda Yunoniston.
 
Qadimgi Yunoniston tarixi qadimgi Sharq mamlakatlari tarixi bilan bir vaqtda va u bilan o`zaro aloqador holda 
rivojlandi.
 
Qadimgi Yunoniston tarixi quyidagicha besh davrga bo`lib o`rganiladi: 
 
1) egey yoki Krit-miken davri (miloddan avvalgi III-II minginchi yillar), bu davr - urug`doshlik tuzumining 
yemirilishi, ayrim rayonlarda ilk sinfiy quldorlik davlatlarining paydo bo`lishi va rivojlanishi davri bo`lib, u 
doriylarning ko`chib kelishi natijasida tamom bo`ladi; 
 
2) miloddan avvalgi X1-1X asrlardagi Yunoniston (Gomer davri) - bu davr doriylarning istilolaridan keyin 
ibtidoiy jamoa munosabatlarining vaqtinchalik qaytadan bunyodga kelishi hamda undan keyin antik mulkchilik shakli 
asosida sinfiy munosabatlarning umumyunon rivojlanishi davridir; 
 
3) arxaik davr (miloddan avvalgi VIII-VII asrlar) - bu davrda polislar shaklidagi sinfiy jamiyat va davlatning 
tashkil topish jarayoni nihoyasiga yetgan; 
 
4) klassik davr (miloddan avvalgi V-IV asrlar) - antik polislarda quldorlik munosabatlarining eng yuqori 
darajada rivoj topishi; 
 
5) ellinizm davri (miloddan avvalgi IV asrning II yarmi - I asrning o`rtalari), bu davr - Eron davlatining yunon-
makedon istilosiga uchraganidan keyin Yaqin Sharqning keng yerlarida quldorlik jamiyatining yanada rivojlanishidan 
iboratdir. Bu davr ellinizm dunyosining g`arbiy qismi Rim tomonidan, Sharqiy qismi esa (Frotga qadar) Parfiya 
tomonidan zabt etilishi bilan tamomlanadi. 

Yunoniston tarixining 2- bosqichi ya’ni mil.avv XI-IX asrlar Gomer davri Yunonistoni deb ataladi.

Gomer dostonlarining guvohlik berishicha, miloddan avvalgi II va I ming yilliklar sarhadida yer jamoasi 
mavjud bo`lib. Qabila boshliqlari "basileylar" deb atalar edi. Basileylar o`z qarindoshlariga jamoa yerlaridan katta-
katta kesik uchastkalar - "temenlar" ajratib bera boshlaganlar. 
 
Bu vaqtda boy xo`jayinlarga batrak bo`lib ishlaydigan kambag`allar - fetlar va hatto o`z urug`doshlik jamoasi 
bilan aloqasini yo`qotgan kishilar - zo`r-bazo`r kun ko`rishga va tilamchilik qilishga majbur bo`lgan motanastlar 
paydo bo`lgan.
 Gomer 
davri
harbiy demokratiya davridir. 
 
Hokimiyatning doimiy harakatdagi organi oqsoqollar kengashi - bule bo`lgan. 
 
Qabilalararo urushlarning tez-tez bo`lib turishi natijasida turli qabilalar aholisi aralash-quralash bo`lib ketar 
edi. Shu sababli qabila boshliqlari - filobasi-leylar ("fila" - "qabila" demakdir) qabilani idora qilishdan ko`ra ko`proq 
ayni qabila hududida yashovchi aholini idora qiladigan bo`lganlar.
 
Miloddan avvalgi XI-XVIII asrlarda yunonlar dunyosida Afina, Sparta, Korinf, Megara, Agros, Fiva, Siklon va 
boshqa juda ko`p kichik-kichik shahar-davlatlar bor edi.
Bu davr (miloddan avvalgi 11-9 asrlar) Yunoniston tarixi o'zining nomini katta homer deb topdi. Uning she'rlari generalning hayoti, fitro-mikna davridagi yodgorliklarda paydo bo'lganga qaraganda, eng oddiy madaniyatni aks ettiradi. Go'zal qahramonlar - zodagonlar va olijanoblik vakillari.
Homiy davrning yodgorliklari kam bo'ldi. Asosiy qurilish materiallari daraxt edi va noma'lum g'isht, mahobatli haykaltaroshlik ham yog'och edi. Ushbu davrning eng yorqin sanasi, geometrik bezaklar, shuningdek terakota va bronza hayvonlar bilan bo'yalgan keramik vazalarda namoyon bo'ldi.
Umuman olganda, bir xabar davri pasayish, madaniyat turg'unligi edi, ammo keyin yunon keng tarqalgan va arxaik va klassik davrda tez o'sishning shart-sharoitiy qismidir.
Er. avv. XI asrda xo’jalik hayotidagi bir qancha 
tushkunlikdan so’ng temir o’zlashtirilib, xo’jalikning 
intensiv taraqqiyoti boshlanadi. Kulolchilikda 
protogeometrik usul shakllanadi. Dafn marosimlari 
o’zgaradi. Endilikda tuproqqa dafn etish o’rniga 
krematsiya qilish (yoqish) rasm bo’ladi. XI asr 
oxiridan boshlab Kichik Osiyoning g’arbiy 
qirg’og’ida yunon qo’rg’onlari paydo bo’lib, uning 
aholisi eOLIY, iONIY, va dORIY shevalarida 
so’zlashadi.