t.k .
Ry c
va quyidagi ifodadan foydalanib to‘shama qalinligi topiladi.
tt (16.3)
Agar lt300 bo‘lsa, egilishdan paydo bo‘ladigan kuchlanishlarning hisobga olmay faqat gorizontal reaksiyadan xosil bo‘ladigan cho‘zuvchi kuchlanishlar hisobga olinadi.
To‘shama qalinligi quyidagicha aniqlanadi:
tt
T
Ry c
1cm
(16.4)
T to‘shamani 1 p.sm.ga ta’sir etayotgan hisobiy kuch,
V – tayanch reaksiyasi
V q lt
2
(16.5)
N – tortqich kuch
H M max
f
(16.6)
Agar 50lt300 bo‘lsa, egilish ham cho‘zilishdan xosil bo‘ladigan kuchlanishlar hisobga olinishi kerak. Bu holda to‘shamalar uchun lt nisbatini Teloyan A.L. formulasidan foydalanib aniqlanadi:
l 4n0 72E1
t 15
1
n4 q P
(17.7)
0
Bu yerda:
l
n0 f
- to‘shama tayanchlar orasidagi masofani
solqiligiga nisbati.
Ye1 – siljish moduli. Ye1E1-2
- Puasson koeffitsienti, po‘lat uchun 0,3 teng
q p - 1m 2 – ga ta’sir etaѐtgan me’oriy yuk.
Izlaѐtgan nisbatni S.D.Leytes grafigidan foydalanib ham aniqlash mumkin.
Prokat to‘sinlarni hisoblash tartibi
Tanlab olingan to‘sin yuk ko‘tarish qobiliyatiga, bikirlikga va ustivorlikga ega bo‘lishi shart.
Dastlab to‘sinning hisobiy sxemasi aniqlanadi ta’sir qilaѐtgan tashqi yuklardan hosil bo‘luvchi maksimal eguvchi moment topiladi.
Rasm 16.3. Eguvchi moment epyurasi
Hisoblayotgan to‘sin uchun talab etilgan qarshilik momenti aniqlanadi.
W M max
material elastik holatida ishlaganda (16.9)
y
c
TK R
yoki
WTK
M max
C R
material elastik - plastik holatda ishlaganda
1 y c
Qo‘shtavr yoki shveller sortamentidan yuza tanlab olinadi qarshilik momenti teng yoki ko‘proq talab qilingan qarshilik momentidan va tanlab olingan kesim yuzani hamma geometrik tavsifnomalari ko‘chirib olinadi: Ix; Sx; Wx; tw; q;
Wt. k Wx
Tanlab olingan yuzani mustahkamligi tekshiriladi:
M
Wx
Ry
s
(16.10)
Qmax Sx
Ixtw
Rs
s
(16.11)
farqi
va bikirligi ham tekshiriladi.
Ry 100% 5% ,
Ry
n 3
f 5 q l f
(16.12)
Ustunlar o‘zidan yuqorida joylashgan konstruksiyalardan tushadigan yuklarni poydevorlarga uzatuvchi konstruktiv elementlardir. Ustunlar quyidagi qismlardan iborat: yuqorida joylashgan konstruksiyalardan tushadigan yuklarni bevosita qabul qiladigan qismi - bosh qism, yukni uzatuvchi asosiy o‘rta qism - sterjen, sterjendan poydevorga yukni uzatadigan qismi - asos. Ustun sterjenining kesimi yaxlit ѐki panjarali bo‘ladi. Yaxlit kesimlar ochiq va berk bo‘lishi mumkin.
Ustunlarni asosiy o‘rta qismi - sterjen
Ustunlarni loyihalash ularning kesimi yuzasini tanlashdan boshlanadi. Bunda «X-X» hamda «U-U» o‘qlari tekisligida bir xil ustivorlikka ega bo‘lishi maqsadga muvofiq. Buning uchun quyidagi shart qanoatlantirishi lozim
x y ѐki lx ly va ix iy
Yukni ta’sir etishiga va ustunni hisobiy uzunligiga qarab egiluvchanligi belgilanadi. Agar ta’sir etaѐtgan yuk 150-200t atrofida, balandligi 4-6m bo‘lsa, unda egiluvchanligini 100-70 oralig‘ida olinadi. Ta’sir etaѐtgan yuk 250-400t–gacha bo‘lsa, egiluvchanligini 70-50 oralig‘ida belgilanadi. Shartli egiluvchanligi hisoblanadi va mos keladigan formuladan foydalanib koeffitsient «» aniqlanadi va ustunning zaruriy yuzasi topiladi:
ATK
N
Ry c
(19.1)
kesim yuzani talab qilingan inersiya radiusi va tomonlari o‘lchamlari aniqlanadi:
i lef
h iTK
v iTK
(19.2)
TK
TK
1
TK
2
Kesim yuzasi tanlagach, ustunning mustahkamligi va turg‘unligi quyidagi formula bo‘yicha tekshiriladi
N R
A y
(19.3)
min c
min-kichik bo‘ylama egilish koeffitsienti, eng katta egiluvchanlik qiymati bo‘yicha quyidagi formulalar bilan hisoblanadi; shartli
egiluvchanligi
0 2,5 gacha bo‘lsa,
Ry
1 0,073 5,53
Do'stlaringiz bilan baham: |