Mavzu: mehnat resurslari bilan ta’minlanganlik va mehnat unumdorligi tahlili

1.3. Ish kuchi qo‘nimsizligi va ishchilarning malaka darajasi tahlili
Ishlab chiqarish rejalarining bajarilishi sanoat ishlab chiqarish xodimlari tarkibidagi strukturaviy o‘zgarishlarga ham bog‘liq. Yil davomida korxona xodimlari tarkibi ishga qabul qilish va bo‘shatish hisobiga o‘zgarib turadi. Bunday o‘zgarishlar ish kuchi oboroti koeffitsiyenti orqali ifodalanadi. Tahlil etishda kadrlarni tayyorlash va ularning malakasini oshirish bo‘yicha belgilangan tadbirlarni bajarilishi nazorat qilinadi. Buning uchun ishchilarni o‘rtacha razryadi aniqlanadi. Xodimlarlarning qo‘nimsizligi ishlab chiqarishga salbiy ta’sir etadi. Qo‘nimsizlik koeffitsiyentini aniqlash uchun o‘z arizasiga muvofiq ishdan bo‘shagan va mehnat intizomini buzganligi uchun ishdan ketgan xodimlar sonining yig‘indisini xodimlarning ro‘yxat bo‘yicha o‘rtacha soniga bo‘lish lozim. Bu ko‘rsatkich o‘tgan yillar bilan taqqoslanadi va tegishli xulosalar qilinadi.
Jadval ma’lumotlari shuni ko‘rsatadiki, tahlil qilinayotgan xo‘jalik subyektida joriy yilda xodimlar qo‘nimsizligiga bir qadar barham berilgan, ya’ni o‘tgan yili xodimlar qo‘nimsizligi 0,071 koeffitsiyentni tashkil etgan bo‘lsa, hisobot yilida bu ko‘rsatkich 0,050 koeffitsiyentni tashkil qildi. Qo‘nimsizlik 0,429 koeffitsiyentga pasayganligini ijobiy baholamoq lozim. Mazkur korxonada ishdan bo‘shatish oboroti o‘tgan yilgi 9,08 foizdan hisobot yilida 7,18 foizga qadar pasaygan. Bunday natijalar korxonada ijtimoiy-iqtisodiy muhitning yaxshilanayotgan-ligidan dalolatdir. Bu ko‘rsatkichlar orqali korxonada mehnatni tashkil etish, rag‘batlantirish sistemalari talab darajasida tashkil etila boshlanganligini ifodalaydi. Bundan tashqari korxonada mehnat intizomi kuchayganligini ham ko‘rishimiz mumkin. Joriy yilda mehnat intizomini buzganligi uchun ishdan bo‘shatilganlar soni o‘tgan yilga nisbatan 10 kishiga kamayganligini uning tasdig‘i sifatida ko‘rishimiz mumkin. Bunday natijalarni korxona uchun ijobiy hol deb baholash lozim. Tahlil davomida ishchilarni kasbi bo‘yicha korxonaning ta’minlanishini aniqlash lozim, chunki, mahsulot ishlab chiqarish, korxonani, ishchilarning kasbini hisobga olgan holda ta’minlanishiga bog‘liq.