Mavzu: Mavzu: Qish ertagi. Aziza Ahmеdova

Dars jarayoni va texnologiyasi

Ishning nomi	Bajariladigan ish mazmuni	Metod	Vaqt
I-bosqich Tashkiliy qism	O’quvchilar davomati aniqlanadi. Sinf o’quvchilariningdarsga tayyorgarligi tekshiriladi.	“ Raqamlar tilsimi” o’yini	2 daqiqa
2-bosqich Ehtiyoj (refleksiyalarni aniqlash)	Dars shiori tanlanadi. Dars davomida rioya qilish lozim bo’lgan qoidalar belgilanadi.	Suhbat	2 daqiqa
3-bosqich Darsning borishi	1.Otgan darsni so’rab baholash, o’qish malakalarini tekshirish 2 o’qishga tayyorgarlik va o`qish 3. Lug’at ishi. 4. Dam olish daqiqasi	Savol-javob Izlanish Izlanish Suhbat Namoyish	4 daqiqa 5 daqiqa 4 daqiqa 5 daqiqa 2 daqiqa 1 daqiqa
4-bosqich Mustahkamlash	1 “ Zanjir” usulidan foydalanib, ifodali qilib o’qitiladi. 2. O’qituvchi savollariga javob topiladi.	Izlanish Suhbat	5 daqiqa 5 daqiqa
5-bosqich Dars yakuni va baholash	O’quvchilarning darsda ishtiroki hisobga olinib,reytingi e`lon qilinadi. Dars yakunlanadi.	Baholash	2 daqiqa
6-bosqich Uyga vazifa berish	Uyga vazifani tushuntirish	Tushuntirish	1 daqiqa

Darsning borishi:

Salomlashish

O’qituvchi:

-Salom shirintoylarim,yulduzlarim oylarim,

Latofatga boylarim, ham sho’x quvnoqlarim.

Tinglab mening so’zlarim,olgan siz saboqlarim,

O’ylab puxta javob bering,hozir qay dars aytib bering.

O‘quvchi: Hozir O’qish darsi

B) Darsimiz shiori:

-Bilim ol, hunar tanla!

-Bilim olib, hunarli bo`lishimiz uchun eng kerakli boyligimiz bu_____

-Sog`ligimiz.

O’qituvchi: Sizlar qanday bolalarsiz?

Hamma:Bizlar– buyuk yurt osmonida go’zal kamalak,

Barkamol avlod bo’lmoq –eng ezgu tilak.

D
Qani,ayting bolalar,

Kim navbatchi bo’ladi?

Ushbu kunning hisobin

Menga aytib beradi.

avomatni aniqlash

O’qituvchi:

-Bugun oddiy dars emas,

Balki sinov darsidir.

O’tib olsak sinovdan,

Bu hammadan yaxshidir.

O‘quvchilarni darsga hozirlash.

-Hamma sog` omonmi?

-Ha.

- Juda yaxshi demak darsda hamma bor.

E) Fasl haqida suhbat o`tkazish

-Hozir yurtimizda qaysi fasl ?

-Hozir yurtimizda qish fasli.

-Qish faslida tabiatda qanday o`zgarishlar r`oy beradi?

-Qish faslida havo soviydi, yomg`ir va qor yog`adi, hamma yoq oppoq qor bilan qoplanadi.

“Raqamlar tilsimi” o‘yini

-Bu faslda yurtimizda qanday bayramlar nishonlanadi?

sonlarni bu faslda yurtimizda nishonlanadigan bayramlarni aytishingiz zarur

8-dekabr “konstitutsiyamiz qabul qilingan kun ”, 2-sentabr “Bilimlar kuni”,

31-dekabr “Yangi yil”, 14-yanvar “Vatan himoyachilari” kuni nishonlanadi

II.Uy vazifasini so‘rash va o‘tilgan mavzuni mustahkamlash.

O’quvchilar bilimlarini mustahkamlash maqsadida savol-javob o’tkazish. Takrorlash orqali o’quvchilar bilimlarini mustahkamlash. Oldingi darslar kabi berilgandek, unli va undosh tovushlarga oid bilimlar savol-javob metodi asosida so’z andozasini chizdirish, so’zni bo’g’in-tovush jihatdan tahlil qilish. Darslar davomida yod olgan she’rlarni takrorlash. Eslab qolish qobiliyatlarini rivojlantirish.

1. 
   “Mosini top “ o`yini.
   

B

u o`yinda tinchlik haqidagi maqollarni mazmunan mosini tanlab, davom ettirib, daftarlariga yozadilar

2 Lug‘at ishi:

Hashar-ko`pchilik,jamoa, guruh degan ma`noni anglatadi

Ko`pkari- O`rta Osiyo xalqlarining qadimiy ommaviy milliy o`yinlaridan biri

3 “Topshiriqlar bilag`oni” o`yini

1.Tibbiyot ilmining sultoni – ______________.

2._________hadislarni topib, targ‘ib etgan.

3.Ahmad al-Farg‘oniy Yevropada _______ nomi bilan mashhur.

4.Mirzo Ulug‘bek ____ da ____ barpo ettirgan.
III. Yangi mavzuning bayoni

Qish ertagi

Aziza Ahmedova

Havo soviy boshlabdi. Sovuqdan dir-dir qaltirashayotgan Tipratikan, Qizilishton, Quyon bir joyga yig'ilishib, suhbat qurishibdi.

- Men qiladigan ish qolmadi, endi dam olaman, -debdi Qizilishton.

- Nimalar deyapsan, hoy o‘rmon shifokori? - debdi unga Quyon. - Nahotki endi hech kimga keraging bo‘lmasa?

- Voy, voy, voy! Shunaqa ham sovuq bo'ladimi? Endi qayerda jon saqlaymiz? - deya baroqdum Tulki kelib qolibdi. Tulkini ko'rgan Quyonning jon-poni chiqib ketibdi.

Shu payt Qizilishton:

- Kelinglar, bir boshpana topaylik. Qishga kerakli hamma narsani uyga tashib olamiz-da, yashayveramiz, - debdi.

- Yaxshi taklif. Lekin sizlarning qishga g‘amlagan-laringizni biz, tulkilar yeya olmaymiz. Bizga tovuq, quyon, qush go‘shti kerak, - debdi-da Tulki ko'zlarini surbetlarcha Qizilishtonga qadabdi. So‘ng sal nariroq-qa, quyuqroq butalarning orasiga kirib olibdi. Qizilishton ham qaltirab, qo'nib turgan butog‘iga mahkamroq yopishib olibdi va:

- Yegulik haqida keyin o‘ylab ko‘rarmiz. Hozir boshpana masalasini hal qilaylik, - deb Quyonga o‘girilibdi.

II

Quyonlar yig'ilishibdi. Tulki ham ayyor do‘stlari bilan shu yerga kelibdi. Ular birgalikda boshpana qidira boshlabdilar.

Tulkilardan biri boshqasining qulog'iga shivirlabdi:

- Qornim rosa ochdi-da, kel, mana bu quyonlardan bir-ikkitasini maza qilib tushiraylik.

- Yo‘q, yo‘q, biroz chidash kerak. Keyin hammasi o’zimizniki boladi, - debdi boshqa Tulki.

Hayvonlar oxiri bir g‘or topishibdi. G‘or kichikroq ekan, bu quyonlarga yoqib tushibdi.

- Yaxshi joy ekan, faqat biz sig'amiz, bolalari bilan Tipratikanga ham joy topilib qoladi. Biroq Tulkixon bilan do‘stlari o‘zlariga boshqa joy topishlari kerak, shekilli, -debdi Quyon.

Quyonning gapiga Tulkining jahli chiqibdi. Ammo jahli chiqqanini sezdirmabdi.

- G‘orni biz ham izlashdik. Quyonlar biroz siqilishsa, joy hammamizga yetadi, - debdi Tulkivoy.

- Yaxshisi, g‘orga sizlar avval kirib ko’ringlar, sig‘sanglar sizlarniki, - debdi Quyon. Bu gap tulkilarga ma’qul kelibdi. Ular g‘orga kirishibdi. Qancha siqilishmasin, tulkilarning hammasi g‘orga sig‘mabdi. Buni ko‘rgan Tipratikan tulkilarga qarab:

-Quyonning gapi to‘g‘ri. Sizlar o‘zingizga joy topishingiz kerak, boshqa iloj yo‘q, - debdi.

1. Jonivorlar nima haqida suhbatlashibdi?

2. Tulkilar qanday ayyorlik qilmoqchi bo'lishibdi?

Ertakning I va II qismini rollarga bolib o‘qing.

III

Tulkilar boshqa chora topolmabdilar. To‘planishib shivir-shivir boshlabdilar. Tulkilarning biri:

- Rozi bo‘laveraylik. Hozircha topgan-tutganlarini g‘orga tashib, eshikni bekitib o‘tiraverishsin. Birdan hujum qilamiz, hammasini qo‘lga tushiramiz, - debdi ikkinchi Tulki.

Maslahatga berilib ketgan tulkilar daraxtdagi Qizilishtonni sezmay qolibdilar. O‘rmon shifokori tulkilarning hiylasidan Tipratikanni xabardor qilibdi.

- Bekorga shivirlashmayotgan ekan-da! - debdi Tipratikan Qizilishtonga rahmat aytib. - Yaxshiyam bizni xabardor qilding. Bechora quyonlar ayyorlarning qo‘liga tushishlariga sal qolibdi-ya!

IV Yangi mavzuni mustahkamlash

Tipratikan quyonlarni qutqarish yo‘lini o‘ylay boshlabdi. U quyonlardan birini g‘orga kiritibdi va tuynuk bor-yo‘qligini bilib chiqishni aytibdi. Quyon tashqariga ochilgan kichikroq tuynuk borligini bilib chiqibdi.

Shu payt baroqdum kelib:

- Biz rozimiz. Mayli, bu boshpana quyon do'stlarimizga bo‘la qolsin. Biz tashqarida g‘orni qo‘riqlab yashayveramiz, - debdi.

Quyonlar rozi bo‘lishibdi. Tipratikan esa quyonlarga tuynukdan tezroq chiqib ketishni ishora bilan tushuntiribdi.

Quyonlar g‘orga kirib, yashirin yo‘ldan chiqib keta boshlabdilar. Quyonlarning oxirgisi chiqib bolgach, Qizilishton Tipratikanga ko‘z qisibdi. Tipratikan tulkilarga g‘orga kirishga ruxsat beribdi.

Tulkilar bir-birlarini bosib-yanchib ichkariga otilibdilar. Biroq u yerda hech kirn yo‘q ekan. Aldangan, och tulkilar g‘azab bilan tashqariga chiqishibdi. Bu hiylani Tipratikan o‘ylab topganini darhol bilishibdi. Ular Tipratikanga tashlanishibdi. Tipratikan esa g‘ujunak bo‘lib olib, ular tomonga dumalabdi. Xullas, ayyor baroqdum va do'stlarining maqsadi amalga oshmabdi. Ular sharmanda bo'lib, jo‘nab qolibdilar.

- Yashavor, Tipratikan og‘ayni! - debdi Qizilishton. - Dono maslahating bilan quyonlarning hayotini saqlab qolding.

- Ha, do‘stim, sen ham katta yordam berding, -minnatdorchilik bildiribdi Tipratikan. - Agar biz birlash-maganimizda, ayyorlar ustidan g‘alaba qilolmas edik.

3-bosqich. O'qituvchi o'quvchilarni guruhlarga bo'ladi.

Guruhlarga topshiriq.

Guruhlarga A4 formatli qog'oz tarqatiladi. Qog'ozning o'rtasida-gi doirachaga «Qish» so'zi yozilgan bo'ladi.

O'quvchilar bu doirachadan chiziqlar chiqarib, uning to'g'risiga qisqa, qish faslini ifodalovchi so'zlami yozish topshirig'ini oladilar. Masalan: «Qish sovuq»...

Taqdimot. Guruhdan bir o'quvchi chiqib, guruh ishini taqdimot qiladi. 15 daqiqa

O'qituvchi o'quvchilar bilan birga darslikdagi mavzuga doir qo'shimcha materiallar ustida ish olib boradi.

Muhokama:

• Qish fasli sizga yoqadimi? Nima uchun?

• Mashg'ulot sizga yoqdimi?

• Qish faslida tabiatda yana qanday o'zgarishlar bo'ladi? Matnga qo'shimcha qiling.

• Siz qish faslida bo'sh vaqtingizni qanday o'tkazasiz?

5 daqiqa

Kengaytirish. «Qish» mavzusiga oid rasm chizib kelish topshiriladi.

Baholash. O'quvchilarga darsda va munozaralardagi ishtirokiga ko'ra ball qo'yib boriladi. Dars yakunida ballar umumlashtiriladi va natijalar e'lon qilinadi. 1 daqiqa

Uyga vazifa