Мавзу: Мавзу: Қадимги миср архитектураси ва шаҳарсозлиги

Мавзу:

• Мавзу:
• ҚАДИМГИ МИСР АРХИТЕКТУРАСИ ВА ШАҲАРСОЗЛИГИ

Қадимги Миср тарихи бир неча минг йилликни, яъни эрамиздан аввалги 5 минг йиллик охиридан эрамизнинг IV асригача бўлган даврни қамраб олган. Қуйи ва юқори Миср қабилалари бир-биридан мустақил равишда архитектуранинг ўзига хос асосларини яратишди ва унинг ривожланиш босқичларини бир қанча даврларга бўлишган.

• Қадимги Миср тарихи бир неча минг йилликни, яъни эрамиздан аввалги 5 минг йиллик охиридан эрамизнинг IV асригача бўлган даврни қамраб олган. Қуйи ва юқори Миср қабилалари бир-биридан мустақил равишда архитектуранинг ўзига хос асосларини яратишди ва унинг ривожланиш босқичларини бир қанча даврларга бўлишган.
• Ибтидоий давр (эрамизгача бўлган 3200 йиллар)да мустаҳкам турар-жой бинолари тез емирилувчан ашёдан қурилган деб тахмин қилинади ва бу даврда ибодатхона архитектура иншоотлари қурилган.
• Қадимий подшолик даври (тахминан эрамизгача бўлган 2700-2200 йиллар)да монументал ибодатхоналар қурила бошланган.
• Ўрта подшолик даври (эрамизгача бўлган 2200-1500 йиллар) Фива шаҳри пойтахт бўлган ушбу даврда ярим ғор ибодатхоналар пайдо бўлган.
• Янги подшолик даври (эрамизгача бўлган 1500-1100 йиллар)да Лухсор ва Карнака шаҳарларида ажойиб ибодатхоналар қурилган. Ушбу даврда Миср архитектурасига бегона элементлар кириб кела бошлади.

Мисрда тош асосий қурилиш хом ашёси бўлган. Мисрликлар уни қазиб олиш ва унга ишлов беришда моҳир уста бўлишган. Улар қуёш ҳудоси Ранинг рамзи бўлган баланд обелискларни тошдан йўниб ишлашар эди, шу билан бирга баландлиги 3 ва 5 қават уйларга тенг бўлган устун ва колонналар ясашар эди.алоҳида жуда йўнилган тош блоклари бир-бирига қоришмасиз, қуруқ, жуда текис жипслаштирилар эди.

• Мисрда тош асосий қурилиш хом ашёси бўлган. Мисрликлар уни қазиб олиш ва унга ишлов беришда моҳир уста бўлишган. Улар қуёш ҳудоси Ранинг рамзи бўлган баланд обелискларни тошдан йўниб ишлашар эди, шу билан бирга баландлиги 3 ва 5 қават уйларга тенг бўлган устун ва колонналар ясашар эди.алоҳида жуда йўнилган тош блоклари бир-бирига қоришмасиз, қуруқ, жуда текис жипслаштирилар эди.
• Оғир тош балкаларининг оғирлигини девор, пилон ва колонналар кўтарар эди. Мисрликлар гумбаз конструкцияларини билишса ҳам, ундан фойдаланишмас эди. Балкаларга тошдан ясалган ёпувчи плиталар ётқизиларди. Таянчлар ҳар хил кўринишга эга бўлган: баъзида бу квадрат кесимли монолит тош устунлар; баъзида ствол ва капителлардан иборат устун бўлган. Оддий стволлар квадрат шаклга эга бўлса, мураккаб стволлар эса кўп қиррали ва папирус поялари бойламлари кўринишига эга бўлган. Стволлар баъзан канеллюралар(тик тарнов)га эга бўлган. Миср архитектураси учун лотос, папирус гули ёки пальма баргини эслатувчи капителлар хос бўлган. Алоҳида ҳолларда капителларда ҳосилдорлик ҳудоси – Хаторнинг бош тасвири ўйиб ишланган.