Мавзу: Математика фанининг тарихи, методи ва метадалогияси



Download 1,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/89
Sana22.01.2021
Hajmi1,73 Mb.
#55955
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   89
Bog'liq
matematika tarixi

 
XINDISTON MATEMATIKASI
Reja: 
1.  Umumiy ma`lumotlar. 
2.  Eng muxim matematik asarlar. 
3.  «Arkon  koidasi»kitobida matematika. 
4.  Unli pozitsion nomerlarning joriy kilinishi. 
5.  Geometriya. 
6.  Trigonometriyaning boshlanishi. 
Umumiy  ma`lumotlar.    Arxeolgik  kazishlar  shuni  kursatdiki,  eramizdan  oldingi  3-ming 
yillikning  urtalarida  xind  vodiysida  yukori  madaniyatga  ega  bulgan  kuldorlik    davlati  mavjud 
bulgan. Moxinjo-daro tepaligining yakinida chiroyli rejalashtirilgan katta shaxar joylashgan. kolgan 
shaxarlar  xam  ana  shunday  reja  asosida  kurilgan.  SHu  davrga  mansub  matematik  yodgorliklar  
saklanib  kolmagan.  Ammo,    kadimgi  binolar,  sugorish  tizimlari,  keramika  va  xaykaltaroshlik 
namunalarida matematikaning ayrim namunalarini kurish mumkin.  
1ming  yillikning  boshlarida  xindlarning  mashguloti  sun`iy  sugorish  tizimiga  asoslangan 
dexkonchilikdan iborat bulib kolgan. Xindiston xududida nisbatan katta, ammo iktisodiy kashshok 
davlatlar  paydo  buldi.  bu  davlatlarda  uzaro  ichki  nizolar  kuchaydi.  Mavjud  xukumat  raxbarlari,  
askarlar, braxmanlar orasida xukumat uchun kurashlar avj oldi.  
Xind  madaniyati  IV-V  asrlarda  Gupta  shoxligida  keng  rivojlandi.    SHu  davrga  kuplab 
fanlardagi  ilk  yutuklar  tugri  kelgan.  Asronomik-matematik  «Siddxanta»  asari  ana  shu  davrga 
mansub.  V-VI  asrlarda  Pataliputra  davlatida  tugilgan  Ariabxatta,  VII  asrning  ikkinchi  yarmida 
Udjaynda  Braxmagupta  katta  faoliyat  kursatishgan.  Xindistondagi  nomerlashning  unlik  pozitsion 
sanok sistemasi tugatildi.  
Islom  davlatlari  bilan  uzaro  aloka  fanning  rivojlanishiga  katta  turtki  buldi.  VII-VIII 
xindlarning matematika va astronomiya soxasidagi ishlari arab xalifaliklariga etib borgan. Ana shu 
davrda kuplab xind olimlari Xitoyda faoliyat kursatishgan.  
Xindiston davlatlari ustiga kelgan kuplab urushlar va kiyinchiliklarga karamay, matematika 
astronomiya fani bilan birgalikda rivojlanib bordi. Janubiy xind shaxri  Maysorada  Magavira (IX 
asr), Sriddxara (XI asr), Bxaskara (XII asr)  kabi yirik olimlar ilmiy ishlar olib borishgan.  
XIV-XV  asrlarda  ilmiy  ishlar  Vidjayanagara  davlatida  katta  movafakkiyat  bilan    olib 
borilgan.  Bu  xakida  rus  sayyoxi  Afanasiy  Nikitin  ma`lumotlar  koldirgan.  1500  yilar  atrofida 
xindlarning buyuk matematigi Nilakanta yashab, ijod kilgan. 

Download 1,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   89




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish