Мавзу: Математика фанининг тарихи, методи ва метадалогияси


Oltmishlik sanok sistemasi



Download 1,08 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/95
Sana03.01.2022
Hajmi1,08 Mb.
#315777
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   95
Bog'liq
matematika tarixi (1)

Oltmishlik sanok sistemasi
. Oltmishlik sanok sistemasini grek astronomlari bobilliklardan
kabul kilishgan.
Oltmishlik sanok sistemasi uzining arifmetik xususiyatlariga kura Bobilliklarda sanok
sistemasining asosi uchun kabul kilingan. CHunki, uning buluvchilari soni boshka sonlarga
karaganda kup bulgan.  XVII Asrning etuk matematiklaridan biri Vallisning fikricha, nazariy
arifmetika etarlicha darajada kutarilgandan keyingina, nomerlashning oltmishlik sanok sistemasi
kullana boshlangan. Kantorning fikricha, oltmishlik sanok sistemasining kabul kilinishiga asos
bulib, doirani 6 ta sektorga bulish xizmat kiladi.
Boshka tomondan doirani 360 ga bulish kabul
kilingan bulishi mumkin. Bu soni bobilliklarning bir yildagi kunlar soniga mos keladi. Bunday izox
xakikatga yakinrok keladi. CHunki, bobilliklar bir yilni xar birida 30 kun bulgan 12 oyga bulishgan,
ya`ni 360 kunga. Ortikcha 5 kunni  esa xar olti yilda bir marta kushimcha «kabisa» oyini kiritib
xisobga olingan.
Kevichning nazariyasiga kura, oltmishlik sanok sistemasi ikkita mavjud va bir-biriga boglik
bulmagan sanok sistemalarini, unlik va oltilik sanok sistemalarini birlashtirishdan paydo bulgan.
Xakikatga yanada yakinrok gipotezani
Neygebauer olga surgan.  «Oltmishlik sanok
sistemasi ulchovlarning oltmishlik sistemasida kelib chikkan». Xakikatdan xam kadimgi
bobilliklarga xos arxeologik yodgorliklarda oltmishlik ulchov birligi juda kup uchraydi. Xususan,  1


20
talant 60 minaga teng, 1 mina esa uz navbatida 60 shekelga teng. Ogirlik ulovlari bir vaktning uzida
pul birligining xam ulchovi bulgan. Bunda shuni nazarda tutish kerakki, kadimgi bobilliklarda pul
bulmagan va ular kumushning ogirliga teng bulgan mikdor bilan belgilangan. SHuning uchun
oltmishlik sanok sistemasi ulchovning ogirlik-pul birliklari bilan boglangan. Ma`lumki, savdoning
rivojlanishi xam xisob texnikasini rivojlanishiga uziga xos ta`sir kursatadi. Ogirlik birliklarining
kasr kismlari bilan kup ish olib borilgan. Unlik sanok sistemasi kullangaligiga karamay, bir ogirlik
birligini ikki va uch teng kismlarga bulingan.  1G`3 ni teng ikkiga bulishdan 1G`6 kelib chikkan.
Ana shu davrda mavjud ogirlik ulchovi talant, mina va shekel  edi. Minaning 1G`6 kismi 10
shekelga teng. Mina va shekelning ekvivalenti ana shu erdan paydo bulgan bulishi mumkin. Bu ikki
birliklar birgalikda foydalana boshlangan. Oltmishlik sanok sistemasining kelib chikish ana shu
jarayonning mevasi bulishi mumkin.

Download 1,08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   95




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish