Mavzu. Marjinalizm ta’limoti va neoklassik iqtisodiy maktablar (2 soat) Reja


KEYNS TA’LIMOTINING’ ҲOZIRG’I DAVRDAG’I AҲAMIYaTI



Download 103,54 Kb.
bet17/21
Sana20.06.2022
Hajmi103,54 Kb.
#679184
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21
4.KEYNS TA’LIMOTINING’ ҲOZIRG’I DAVRDAG’I AҲAMIYaTI
50-yillarda keynschilik G’’oyalari rivojlantirilib, yang’i G’’oyalar ilg’ar surildi. Ularning’ asosiy moҳiyati iqtisodiy o’sish sur’atlari doimlig’ini ta’minlovchi mexanizmlarni aniqlash va isbotlashdan iboratdir. Oqibatda «mulstipirikator-akselerator» sistemasini ҳisoblashg’a asoslang’an va o’zig’a xos keynschilikning’ o’sish nazariyalari, jamG’’arish va iste’mol o’rtasidag’i o’zoro boG’’lanish ҳarakteristikalaridan foydalanib iqtisodiy dinamikani modellashtirish yuzag’a keldi.
Yuqorida tilg’a oling’an iqtisodiy o’sish nazariyalarining’ asosiy namoyondalari Massachuset texnolog’iya instituti professor Evsey Domar (1914) va Oksford universiteti professori Robert Ҳarrod (1890-1978) ҳisoblanadi. Ularning’ nazariyasi (modeli) iqtisodiyotning’ doim (mo’’tadil) sur’atlarda o’sishi dinamik barqarorlik (ilg’arilab borish) ning’ asosiy sharti sifatida maqsadg’a muvofiq ekanlig’ining’ umumiy xulosalarini birlashtiradi. Ularning’ fikricha, shundag’ina ishlab chiqarish quvvatlari va meҳnat resurslaridan to’la foydalanishg’a erishish mumkin. Ҳarrod- Domar modelining’ boshqa bir qoidasi bo’yicha ayrim parametrlar, chunonchi daromadlardag’i jamG’’arma ҳissasi va kapital quyilmalarning’ o’rtacha samaradorlig’i o’zrq davr mobaynida doim deb tan olinishi ҳisoblanadi. Mualliflar dinamik barqarorlik va doimiy o’sishg’a erishish avtomatik ravishda bo’lmaslig’i, balki davlatning’ shung’a muvofiq siyosati natijasida, ya’ni davlatning’ iqtisodiyotg’a faol ishtiroki tufayli ro’y berish mumkinlig’ini ta’kidlaydilar.
70-yillardan boshlab Keyns ta’limotig’a nisbatan davlatning’ iqtisodiyotg’a aralashuvi bo’yicha neoliberalizm G’’oyalari asosiy bo’lib qoldi, chunki bu davrda jaҳoning’ ko’pg’ina mamlakatlarida inqiroz ҳolatlari doim voqeag’a aylanib qoldi. Inflyastiya, davlat byudjetining’ kamomadi, ishsizlik toboro kuchaydi. Neoliberallar keynschilarni tanqid qilar ekanlar, iqtisodiyotda davlat sektorining’ oshuvi, erkin raqobatning’ kamayishi, iqtisodiyotning’ muҳim tarmoqlarig’a investistiyalar kamayg’anlig’i ular G’’oyalarining’ sayozlig’idan dalolat beradi, deb ҳisoblaydilar.
70-80-yillar neoliberal G’’oyalar iqtisodiyotda tobora ustunlig’ini eg’allay boshladi. Ko’p davlatlarda iqtisodiyotni denastionalizastiya qilish kuchaydi (nodavlat shakllarig’a o’tildi). Buning’ oqibatida Buyuk Britaniya (Tetcherizm), Franstiya, Yaponiya, Chili (Pinochet), Ispaniya va boshqa mamlakatlarda davlatning’ iqtisodiyotg’a aralashuvi minimallashtirildi va iqtisodiy aҳvol yaxshilandi.
XULOSA
1929-1933 yillardag’i jaҳon iqtisodiy inqirozi avvalg’i «sof ta’limot» nazariyotchilarining’ fikrig’a qo’shimchakiriishni talab etdi. Iqtisodiy ta’limotlar tarixida Keyns inqilobi deb nom olg’an o’zg’arish ro’y berdi. Ag’ar avvallari bozor iqtisodiyoti barcha muammolarni avtomatik ravishda ҳal qiladi deg’an G’’oya ustun bo’lsa, Keyns ularg’a boshqacha qarab, davlatning’ iqtisodiyotg’a aralashuvini zarur deb ҳisobladi. Bandlik, foiz, milliy daromad, investistiyalar o’rtasidag’i munosabatlar o’rg’anilib, «aralash iqtisodiyot», multiplikator tushunchalari kiritildi. Keynschi va Neokeynschilar davlatning’ iqtisodiyotg’a aralashuvini qo’llab, «akselerator koeffistienti»ni qo’lladilar, ung’a ko’ra daromadlarning’ investistiyalarg’a ta’sirini ko’rish mumkin. Keynschilikning’ ayrim shakllarida indikativ rejalashtirish ҳam qo’llab- quvvatlanadi. Ishsizlik va inflyastini bandlik yo’li bilan ҳal etish mumkin deg’an G’’oya ustun.

Download 103,54 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish