Mavzu: Ma'naviyat va iqtisodiyot, ularning o'zaro munosabatlari Reja

Iktisodiyot va ma'naviyat, O'zbekistonning iqtisodiy salohiyati.

Bozor iqtisodiyoti sharoitida ma'naviyat, ma'rifat va madaniyat masalalari ikkinchi darajali ahamiyat kasb etuvchi masalaga aylanib qoladi deb aytuvchilar ham mavjud. Albatta, bunday hodisaning vujudga kelishida birinchi navbatda mamlakatda olib borilayotgan siyosatning qanchalik ma'naviy-ma'rifiy ahamiyat kasb etishiga bog'liq bo'lib qoladi.

Ma'naviyatning birinchi o'ringa qo'yilishiga ikkita sabab bor:Birinchidan, biz Yaponiya kabi yuksak rivojangan mamakatlarning taraq qiyot omillarini o'rganib, faqat yuksak iqtisodiy rivojlanishni ta'minlashi mumkinligiga amin bo'ldik.

Ikkinchidan,respublikamizda iqtisodiy rivojlanishni orqaga surayotgan, unga to'siq bo'layotgan sabablardan eng muximi- ma'naviyatsizlik ekanini anglab yetdik.

Bozor iqtisodiyoti tamoyillarima'naviyat masalalari bilan qarama-qarshi qo'yilmasdan, balki ular bir-birini to'ldiruvchi, uyg'un holdagi siyosat misolida amalga oshirilishi lozim, faqatgina ma'naviy sog'lom, kuchli jamiyatgina buyuk islohotlarni amalga oshirish imkoniyatiga ega bo'ladi. Aynan ushbu uyg'unlikka erishi maqsadida O'zbekistonda 90-yillarning boshlaridan ma'naviyat masalalari katta ahamiyat kasb eta boshladi.

Tadbirkorlik va ishbilarmonlik bozor iqtisodiyotining talabidir. Bozor munosabatlariga o'tish va uning rivoji tadbirkorlik bilan chambarchas boglanib ketadi. Tadbirkor xam ma'naviy pok, ma'rifatli bo'lishi kerak.

Davlat mulkining O'zbekistonda deyarli 60-70% gacha bo'lgan qismi xususiylashtirildi, yerlardan foylanishni umrbod ijaraga berish uslubidan foydalanilmoqda, fermer-xo'jaliklari va mikrofirmalar tuzilmoqda, o'zbek valyutasi muomalaga kiritildi, fond birjasi ya'ni qimmatbaho qog'ozlar bozor shakllantirildi, soliq va bojxona xizmati, diplomatik vakolatxonalar va savdo palatalari, savdo uylari, uy-joy bozori, xususiy banklar va h.k. ilgari mavjud bo'lmagan infratuzilmalar yaratildi.

«Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»1997 yildan boshlabMa'naviy va iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish, ularni uyg'un tarzda amalga oshirish maqsadida O'zbekistonda amalga oshirilmoqda.Ushbu dastur doirasida kadrlarni nafaqat O'zbekistonda balki chet el oliy o'quv yurtlarida o'qitilishi masalalari ham keng qamrab olingan.

Iqtisodiy va ma'naviy-ma'rifiy islohotlarniamalga oshirish jarayonida ma'lum bir salohiyat talab etiladi, bu borada O'zbekistonning iqtisodiy salohiyati yetarli. Xususan, hozirgi kunda 2700 dan ortiq yer osti boyliklarining konlari aniqlangan. Aniqlangan konlarning qiymati muttaxassislar fikriga ko'ra 3,3 trln. doll.ni tashkil etadi. O'zbekiston nafaqat oltin va boshqa nodir metallari bilan balki Mendeleev elmentlar davriy tizimidagi barcha ma'danlarning mavjudligi bilan ham faxrlansa

arziydi. Hozirga kelib respublika qazilma konlaridan 8-9 mlrd. doll.ga teng foydali qazilmalar olinmoqda.

Mustaqil O'zbekiston tanlab olgan bozor iqtisodiyoti yuli shuning uchun xam istiqbolliki, u xar bir kishidan o'ta tadbirkorlikni, xozirjavoblikni, tejamkorlikni, uddaburonlikni, vakti-soati kelganda sabr-toqatlilikni, sovuqqonlilikni, xar bir vaziyatdaishning ko'zini bilishni, muomalada nixoyatda extiyotkorlikni, xar bir so'zning shakli va mazmunini ajratishni va farqqilishni talab yetadi.

Xullas, yuqorida qurganimizdek juda katta boyliklar mavjudligi, qudratli sanoat bazasi, ilmiy va intelektual saloxiyat, davlat suvereniteti yangi jamiyat barpo etish, O'zbekistonni rivojlangan, gullab yashnayotgan davlatga aylantirish uchun zarur bo'lgan iqtisodiy, ijtimoiy, ma'naviy, ma'rifiy asos bo'lib qoladi.