Mavzu “Makroiqtisodiy tahlil va prognozlash” fanining mazmuni, vazifalari va predmeti

Urganch davlat universiteti iqtisodiyot fakulteti “dinamik makroiqtisodiyot” fanidan

Mavzu: Makroiqtisodiy tahlil mohiyati

Bajardi: Bobojonov M.

Tekshirdi: Qurbonova O.

Mustaqil ish

REJA

• 1. Iqtisodiy tahlil predmeti
• 2 Makroiqtisodiy tahlil va MHTning roli
• 3. Makroiqtisodiy tahlil vositalari.
• 4. Iqtisodiy tahlilni amalga oshirish uslubiyoti

IQTISODIY TAHLILNING PREDMETI

• Iqtisodiy tahlilning predmeti bir-biri bilan u yoki bu aloqada, doimiy harakat va rivojlanishda bo‘lgan predmetlar va hodisalarning to‘plamidan iborat bo‘lgan tadqiqotchilikdir. Bu aloqalar xilma-xildir va qismni butunicha hamda aksincha munosabatlarda, tengliklar va tengsizliklarda, aniq yoki noaniq o‘zaro bo‘ysunuvchilikda, bir-birini taqozo qilishda va o‘zaro bog‘liqlikda o‘z aksini topadi.

MAKROIQTISODIY TAHLIL VA UNING VOSITALARI

• Makroiqtisodiy tahlil turli iqtisodiy o‘zgaruvchilar orasidagi funksional o‘zaro aloqalarning parmetrlarini baholashdan iborat. Makroiqtisodiy tahlil o‘tkazilgandada ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish keng qo‘llaniladi.
• Makroiqtisodiy tahlilning vositalari quyidagi modellardir: ekonmetrik, vaqtli qatorlar, imitatsion, umumiy muvozanat. Yuqorida aytilgan modellar milliy hisoblar tuzilmasi doirasida joriy, o‘zgarmas narxlarda o‘sish va qo‘shimcha o‘sishning sur’atlarida tuziladi.

MILLIY XISOBOT TIZIMI

• Milliy Xisobot Tizimi makroiqtisodiy hisoblarning, aktiv va passiv balanslarning hamda jadvallarning mantiqiy ketma-ket, butun to‘plamidan iborat.
• Ularning asosida xalqaro darajada kelishilgan qator tushunchalar, tasniflar va hisoblar qoidalari yotadi. Hisoblarning kompleks tizimi iqtisodiy tahlil, qaror qabul qilish va siyosat, ishlab chiqarish maqsadlari to‘g‘ri keladigan shaklda iqtisodiy ma’lumotlarni tuzish va berish imkonini beradi.

MHTNI QO‘LLASHNING ASOSIY SOHALARI

• 1. Makroiqtisodiy tahlil.
• 2. Turli davrlar uchun ma’lumotlarning solishtirma tahlili.
• Iqtisodiy tahlil uslubini shartli ravishda ikki guruhga ajratish mumkin: umumiy va
• xususiy uslablarga. Umumiy uslub - bu milliy iqtisodning turli tarmoklarining turli
• obyektlarini о‘rganishda bir xilda foydalanadigan tadqiqot tizimidir.
• Xususiy uslub - umumiy uslubni iqtisodiyotning ma’lum tarmog‘i,ishlab chiqarishning
• ma’lum turi yoki ma’lum tadqiqot obyektiga karab aniqlashtiriladi.
• Kompleks tahlili (KT)ning о‘tkazish, albatta uning tartibini aniqlab olishni taqazo
• qiladi. 3. Mamlakatlararo yoki o’zaro tahlil

MHTDA IQTISODIYOTNING 5 TA ASOSIY SEKTORI

MHTda iqtisodiyotning 5 ta asosiy sektori
uy xo‘jaliklari
Korxonalar
moliyaviy sektor
hukumat
tashqi sektor

UY XO‘JALIKLARI

• Uy xo‘jaliklari iqtisodiy resurslarning asosiy etkazib beruvchilaridir. Ular turli omil bozorlariga mehnat resurslarini, er va kapitalni taklif qilishadi, tovarlar bozorida tovarlar va xizmatlarga talabni paydo qilishadi, lekin yuridik shaxs bo‘lmagan korxonalarni tuzib, ishlab chiqaruvchilar sifatli faoliyat ko‘rsatishi mukin.

KORXONALAR VA MOLIYAVIY SEKTOR

• Korxonalar er, ish kuchi va kapital kabi ishlab chiqarish omillaridan foydalanishadi.
• Moliyaviy sektor-molyaviy xarakterdagi vositachilik xizmatlar bilan iqtisodiyotni ta’minlaydi.

HUKUMAT VA TASHQI DUNYO SEKTORI

• Hukumatning iqtisodiy roli samarali me’yoriy-huquqiy bazani yaratish, ayrim ijtimoiy ne’matlarni ishlab chiqarish, soliq tizimini nazorat qilish va davlat xarajatlarini boshqarishdan iborat.
• Tashqi dunyo sektori iqtisodiyotning norezidentlar bilan barcha operatsiyalarini birlashtiradi.

Iqtisodiy tahlil uslubini shartli ravishda ikki guruhga ajratish mumkin: umumiy va xususiy uslablarga
Umumiy uslub - bu milliy iqtisodning turli tarmoklarining turli obyektlarini о‘rganishda bir xilda foydalanadigan tadqiqot tizimidir.
Xususiy uslub - umumiy uslubni iqtisodiyotning ma’lum tarmog‘i,ishlab chiqarishning ma’lum turi yoki ma’lum tadqiqot obyektiga karab aniqlashtiriladi.

Hududlar kesmida iqtisodiy erkin zonalar

Korxonaning iqtisodiy tahlilini o’tkazuvchilar va ularni maqsadi va manfaatlari

Xulosa

• Mamlakat iqtisodiyoti rivojlanishini tahlil qilish, milliy iqtisodiyot rivojlanishidagi muammolarni aniqlash hamda uni yanada rivojlantirish bо’yicha chora-tadbirlar ishlab chiqish uchun bir qator iqtisodiy kо’rsatkichlardan foydalaniladi. Alohida firmalar faoliyatiga baho berishda qо’llaniladigan kо’rsatkichlardan farqli tarzda bu kо’rsatkichlar milliy iqtisodiyotning barcha subyektlari faoliyatiga umumiy baho berish, makroiqtisodiy tahlil о’tkazish, mamlakat iqtisodiyotining jahon xо’jaligida raqobatga bardoshliligi darajasini aniqlash imkonini beradi.