Мавзу: Лизинг асослари 179. Kredit – bu…

Лизинг мулкни ижарага беришнинг тури бўлиб, бунда лизинг объекти ижарачи учун барча ижара муддати давомида ижара берувчининг унга эгалик қилиш ҳуқуқи сақланган ҳолда ундан ишлаб чиқаришда фойдаланиш мақсадида сотиб олинади.

Ижара операцияларининг турлари

• Жаҳон амалиётида, «лизинг» атамаси, узоқ муддат истеъмол қилинадиган товарларни ижарага беришга асосланган шартномаларда фойдаланилади.

Ижара шартномасининг муддатига қараб, ижара операцияларининг учта турини ажратиш мумкин:

- қисқа муддатли ижара (рентинг) – бир кундан бир йилгача бўлган муддатга;

- ўрта муддатли ижара (хайринг) – бир йилдан уч йилгача бўлган муддатга;

- узоқ муддатли ижара (лизинг) – уч йилдан йигирма йилгача бўлган муддатга.

Лизинг муомаласи

• Лизинг муомаласи ўз хусусиятига кўра мулкни пировардида узоқ муддатли ижарага бериш ҳамда ундан вақтинчалик фойдаланиш учун харид қилиш асосида бошқа субъектга топшириш билан боғлиқ мулкий муносабатлар мажмуини ташкил этади.
• Технология ва ускуналар олишни кредитлашнинг анъанавий банк берадиган ссуда (қарз)га нисбатан муқобил шаклларидан бири ҳисобланади.
• Лизинг тушунчаси ўз ичига бир қатор элементларни, жумладан: ускунани харид қилиш, уни ижарага бериш, суғурталаш ва лизинг тўловларини таъминлаш (кафолатлаш)ни қамраб олади.

Умумий жиҳатлари билан бирга, лизинг ва ижара муносабатларининг маълум фарқланишлари ҳам мавжуд:
1.Ижарадан фарқли ўлароқ лизинг муносабатлари лизинг берувчи ва лизинг олувчи билан бир қаторда лизинг мулкининг сотувчисини ҳам ўз ичига олади;
Лизингда мулкни ва уни ишлаб чиқарувчисини танлаш ҳуқуқи сотиб олувчига берилади. Бунда лизинг берувчи лизинг предмети уни лизингга бериш мақсадида сотиб олинаётганлиги ҳақида сотувчини хабардор қилади. Ижарада сотувчи мустақил ўринга эга эмас ва деярли иштирок этмайди;
Лизингда лизинг олувчига сотиб олувчига хос бўлган ҳуқуқ ва мажбуриятлар берилади ва юклатилади: мулк бевосита сотувчи томонидан лизинг олувчига берилади, лизинг берувчи эса фақатгина мулк қийматини тўлаб беради. Ижара муносабатларига эса бу хос эмас;