Мавзу: Ўлчаш хатоликлари ва ўлчов асбоблари ҳАҚида умумий маълумотлар

Абсолют хатоликнинг катталик ҳақиқий қийматига нисбати НИСБИЙ хатолик деб аталади. Нисбий хатолик орқали ўлчашнинг аниқлик даражасини характерлаш жуда қулай:

• Абсолют хатоликнинг катталик ҳақиқий қийматига нисбати НИСБИЙ хатолик деб аталади. Нисбий хатолик орқали ўлчашнинг аниқлик даражасини характерлаш жуда қулай:

• Асбоб кўрсатишининг аниқлигига унинг сезгирлиги ҳам кат­та таъсир қилади. Асбоб стрелкаси чизиқли ёки бурчак силжишининг шу силжишни ҳосил қилган катталик ўзгаришига нисбати асбобнинг сезгирлиги дейилади:
• , (2.8)
• бу ерда — асбобнинг сезгирлиги, — стрелка силжишининг ўзгариши; — ўлчанаётган катталикнинг ўзгариши.
• Сезгирлиги юқори бўлган асбоблар асосан аниқ ўлчашлар учун ишлатилади.
• Ўлчанаётган катталик қийматининг асбоб кўрсатишига таъ­сир кила оладиган энг кичик ўзгариши сезгирлик чега­раси дейилади.

Асбоб кўрсатишининг аниқлигига унинг сезгирлиги ҳам кат­та таъсир қилади. Асбоб стрелкаси чизиқли ёки бурчак силжишининг шу силжишни ҳосил қилган катталик ўзгаришига нисбати асбобнинг сезгирлиги дейилади:

• Асбоб кўрсатишининг аниқлигига унинг сезгирлиги ҳам кат­та таъсир қилади. Асбоб стрелкаси чизиқли ёки бурчак силжишининг шу силжишни ҳосил қилган катталик ўзгаришига нисбати асбобнинг сезгирлиги дейилади:

бу ерда S— асбобнинг сезгирлиги, ∆n— стрелка силжишининг ўзгариши;
∆Q — ўлчанаётган катталикнинг ўзгариши.
Сезгирлиги юқори бўлган асбоблар асосан аниқ ўлчашлар учун ишлатилади.
Ўлчанаётган катталик қийматининг асбоб кўрсатишига таъ­сир кила оладиган энг кичик ўзгариши сезгирлик чега­раси дейилади.

Ўлчаш воситаларининг умумлашган характеристикаси асо­сий ва қўшимча хатоликларнинг чегаравий қийматлари билан, шунингдек, ўлчаш воситалари аниқлигига таъсир этувчи бошқа параметрлар билан ифодаланадиган аниқлик синфидан иборат; параметрларнинг қиймати ўлчаш воситаларининг айрим турлари учун стандартларда белгиланган. Ўлчаш воситалари­нинг аниклик синфи уларнинг аниқлик хоссаларини характер­лайди. аммо улар шу воситалар ёрдамида олиб борилган ўлчашларнинг бевосита кўрсаткичи бўла олмайди. Чунки аниқлик ўлчаш усулларига ҳамда уларни бажариш шароитларига ҳам боғлиқ

• Ўлчаш воситаларининг умумлашган характеристикаси асо­сий ва қўшимча хатоликларнинг чегаравий қийматлари билан, шунингдек, ўлчаш воситалари аниқлигига таъсир этувчи бошқа параметрлар билан ифодаланадиган аниқлик синфидан иборат; параметрларнинг қиймати ўлчаш воситаларининг айрим турлари учун стандартларда белгиланган. Ўлчаш воситалари­нинг аниклик синфи уларнинг аниқлик хоссаларини характер­лайди. аммо улар шу воситалар ёрдамида олиб борилган ўлчашларнинг бевосита кўрсаткичи бўла олмайди. Чунки аниқлик ўлчаш усулларига ҳамда уларни бажариш шароитларига ҳам боғлиқ

. Йўл қўйиладиган асосий хатоликлар чегаралари келтирилган (нисбий) хатоликлар кўринишида берилган ўлчаш асбоблари учун қуйидаги сонлар қаторидан олинган аниқлик синфи берилади:

• . Йўл қўйиладиган асосий хатоликлар чегаралари келтирилган (нисбий) хатоликлар кўринишида берилган ўлчаш асбоблари учун қуйидаги сонлар қаторидан олинган аниқлик синфи берилади:
• (1; 1,5; 2,0; 2,5; 3; 4; 5; 6) • 10n, бунда n = 1,0; -1; - 2 ва ҳ.
• Ўлчаш асбобининг аниқлик синфи процентларда )ҳисобланган энг катта келтирилган хатоликка тенг:

Эътиборингиз

Эътиборингиз

учун

рахмат