|
Korxona tashqi muhitining xususiyatlari
Tashqi muhit - bu tashkilotdan tashqarida bo'lgan va unga ta'sir qilishi mumkin bo'lgan barcha omillar. Tashkilotlar ishlashi kerak bo'lgan tashqi muhit doimiy harakatda, o'zgarishi mumkin. Iste'molchilarning didi o'zgarib bormoqda, rublning boshqa valyutalarga nisbatan bozor kursi, yangi qonunlar va soliqlar joriy etilmoqda, bozor tuzilmalari, yangi texnologiyalar ishlab chiqarish jarayonlarini inqilob qiladi va hokazo. Tashkilotning tashqi muhitdagi ushbu o'zgarishlarga javob berish va ularni engish qobiliyati uning muvaffaqiyatining eng muhim tarkibiy qismlaridan biridir. Biroq, bu qobiliyat rejalashtirilgan strategik o'zgarishlarning mavjudligi uchun shartdir.
Biroq, atrof-muhit omillari majmui va ularning iqtisodiy faoliyatga ta'sirini baholash har xil bo'lib, nafaqat menejment masalalari bo'yicha ilmiy nashrlar mualliflari, balki har bir korxona uchun ham. Odatda, kompaniyaning o'zi boshqaruv jarayonida uning faoliyatining hozirgi va kelajakdagi natijalariga qanday omillar va qay darajada ta'sir qilishi mumkinligini aniqlaydi.
Tashkilotning tashqi muhiti - bu tashkilotni ichki potentsialini kerakli darajada ushlab turish uchun zarur bo'lgan resurslar bilan ta'minlaydigan manba. Korxonaning uzoq muddatli barqaror mavjudligini ta'minlash uchun tashqi muhit omillari va korxonaning o'zi faoliyati haqida ma'lumotga ega bo'lish kerak.
Bugungi kunda tashqi tabiatning barcha omillari umumiy, to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita ta'sir komponentlariga bo'linishni boshladi. Umumiy ta'sir omillariga barcha tashkilotlar uchun eng ko'p uchraydigan omillar kiradi: ma'lum bir vaziyatda iqtisodiyotning holati va ushbu davlatning biznesning muayyan sohalariga va ushbu turdagi firmalarga ta'siri; turli biznes tizimlariga nisbatan davlat siyosati; tadbirkorlik, aniq tashkilotlar, yuridik va jismoniy shaxslarning huquqiy himoyasi holati; tadbirkorlik faoliyatining ushbu turiga va muayyan tashkilotga keng aholining munosabati; davlatning turli tashkilotlarga nisbatan qo'llaydigan boshqaruv usullari.
Ushbu omillar guruhlari ta'siri natijasida ta'sir modeli shakllantirildi tashqi omillar(4-rasm), to'rtta asosiy guruhga birlashtirilgan: qonunchilik va siyosiy ta'sir; iqtisodiyot va raqobat; ijtimoiy va madaniy xarakter, shuningdek, etkazib beruvchilar va texnologiya. Barcha guruhlar o'zaro bog'langan va o'zgarishlarning ma'lum tendentsiyalari bilan tavsiflanishi mumkin.
So'nggi yillarda taqdim etilgan model to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita ta'sir komponentlari bilan konkretlashtirildi. To'g'ridan-to'g'ri ta'sir etuvchi omillarga iste'molchilar, raqobatchilar, etkazib beruvchilar, davlat organlari, moliya institutlari, muayyan tashkilot faoliyati (operatsiyalari) uchun tegishli mehnat resurslari manbalari kiritila boshlandi.
To'g'ridan-to'g'ri ta'sir muhiti - bu tashkilot faoliyatiga bevosita ta'sir qiluvchi omil bo'lib, u o'z operatsion faoliyatini amalga oshirishda tashqi tomondan bevosita va bevosita ta'sirni boshdan kechiradi.
Keling, to'g'ridan-to'g'ri ta'sirning asosiy omillarini qisqacha ko'rib chiqaylik.
Yetkazib beruvchilar alohida rol o'ynaydi, chunki har qanday tabiat va murakkablikdagi tashkilotlar to'g'ridan-to'g'ri materiallar va jihozlarni etkazib beruvchilar tarmog'iga, iste'mol qilinadigan energiya, kapital va zarur xodimlar firma uchun (ish kuchi).
Mamlakat ichida va tashqarisida (xorijiy) etkazib beruvchilar tarmog'i etkazib beruvchi mamlakatdagi siyosiy harakatlar va huquqiy o'zgarishlar natijasida murakkab va qimmatga tushishi mumkin. Iroq, Eron, Yugoslaviya va boshqa mamlakatlardan etkazib berishni to'sib qo'ygan qo'shnilar va BMT qarori bilan alohida mintaqalar va mamlakatlarda blokada harakatlari misollarini sanab o'tishning hojati yo'q.
Viloyatdagi bir qator tashkilotlar faqat bitta xomashyo, material yoki energiya resurslarini yetkazib beruvchi bilan ishlayotgan bo‘lsa, bu korxona samaradorligi uchun xavflidir. Bunday hollarda etkazib beruvchi monopol narxlarni belgilashi mumkin va muqobil etkazib beruvchini topish shunchaki mumkin emas. Yetkazib beruvchi boshqa mamlakatlardagi tashkilot (firma) bo'lsa, bu yanada qiyinroq.
Amalga oshirish uchun zarur ishlab chiqarish jarayoni Materiallar tashkilot hayotida hal qiluvchi rol o'ynaydi va bu ularni ma'lum zaxira hajmlarini to'plash va saqlashga majbur qiladi so'm pullar ishlab chiqarish faoliyatiga kiritilgunga qadar saqlash muddati uchun.
O'sish va gullab-yashnash uchun kompaniyaga nafaqat materiallar yetkazib beruvchilar, balki zarur yetkazib beruvchilar poytaxt. Bunday bir nechta potentsial investorlar mavjud: banklar, muayyan dasturlarni amalga oshirish uchun federal va xalqaro kreditlar, aktsiyadorlar va muayyan firmalar yoki maxsus dasturlarning aktsiyalarini sotib olgan aniq shaxslar. Qoidaga ko'ra, kompaniya qanchalik yaxshi ishlasa, etkazib beruvchilar bilan qulay shartlarda muzokaralar olib borish va kerakli miqdordagi mablag'larni olish qobiliyati shunchalik yuqori bo'ladi. Kichik biznes sub’ektlari, ayniqsa, venchur kapital hozirda zarur mablag‘larni olishda katta qiyinchiliklarni boshdan kechirmoqda.
Ko'pgina tashkilotlar ijrochilar va menejerlarni mehnat resurslari bilan ta'minlashda katta qiyinchiliklarga duch kelishadi. Murakkab texnologiyalar va uskunalar tegishli tayyorgarlikka ega mutaxassislarni talab qiladi. Masalan, jadal rivojlanayotgan kompyuter texnologiyalari sanoati yuqori malakali muhandis va texniklarni, tajribali dasturchilar va tizim ishlab chiquvchilarni talab qiladi. Firmalar doimiy ravishda menejerlarning, ayniqsa o'rta va yuqori boshqaruv xodimlarining etishmasligini his qilishadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
