Mavzu: Koordinata tekisligi

I. Tashkiliy qism:
-salomlashish; (Good morning)
-davomatni aniqlash; (Who is on duty today?What date is it today? What day is it today?
Who is apsent? O`quvchilarning darsga tayyorgarlik darajasini nazorat qilish; dars boshlanishi bilan har bir o`quvchi uchun individual tarqatma varaqchalar tarqatiladi. Ma`naviyat daqiqasi:
1-minut Aprel oyining muhim sanalari
2 aprel-Xalqaro bolalar kitoblari kuni
7 aprel- Butun jahon salomatlik kuni
9 aprel-Sohibqiron Amir Temur tavallud topgan kun
18 aprel- Xalqaro yodgorliklar va tarixiy joylar kuni
23 aprel-Butun jahon kitoblar va mualliflik kuni


II. O`tilgan mavzuni so`rash:
Og`zaki savol-javob. What was your home work?
Matematik atamalar lug`ati

• Son number

  
  

• To`g`richiziq line

  
  

• Nuqta point

  
  

• Musbat son positive number

  
  

• Manfiy son negative number

  
  

• Butun son integer number

  
  

• Perpendikular chiziqlar perpendicular lines

  
  

Parallel chiziqlar parallel lines

Koordinata tekisligi coordinate plane

Sinf o‘quvchilariga murojaat qilib: Perpendikular chiziqlar va parallel chiziqlar ta’riflari so‘raladi. Geometrik shakllardan ABCD to‘g‘ri to‘rtburchakning o‘zaro harallel va perpendikulyar tomonlarini ko‘rsating.

Hayotda ko`pincha odamlar bir-birlariga “o`z koordinatalaringizni qoldiring” deganlariga guvohi bo`lamiz. Bu ularning telefon raqamlari, uy yoki ishxona manzillari, elekton pochtalari bo`lishi mumkin. Demak, koordinata bu biror obyektning joylashgan joyi. Hayotda koordinatalarga ko‘p duch kelamiz.
Masalan, kinotetrda o`z o‘rindig`imizni toppish uchun avval qator, so`ng joy qidiriladi. Poyezdda avval vagon, so`ng joy qidiriladi. Shaxmat, globus, xaritalarda ham shunday o`xshashlik bor. Keling biz ham o`z koordinatalar sistemamizni yaratib ko`ramiz.
Eramizdan oldingi 100 yil oldin qadimi grek olimi Gipparx yershari xaritasini parallel va meridianlarga ajratish fikrini taklif qilib bugungi geografik koordinatalar sistemasiga asos solgan.
O`zaro perpendicular o`qlardan iborat bo`lgan to`g`ri burchakli koordinatalar sistemasi XVII asrda mashhur fransuz matematigi Rene Dekart tomonidan fanga kiritilgan.
Dekart koordinatalar sistemasi matematikaning sonli va chiziqli geometriya sohalarini birlastirish imkonini yaratadi.


Biror obyektning qayerdaligini ko`rsatuvchi sonlarga uning koordinatalari deyiladi. (lotincha “ko”-birgalikda, “ordinatus”- aniq.)