|
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
"Kompyuter injiniring" fakulteti
"Kompyuter tizimlari" kafedrasi
"Kompyuter arxitekturasi” fanidan
MUSTAQIL ISH-№1
Mavzu: Kompyuterlarning rivojlanish tarixi.
Bajardi: KI101-guruh talabasi
Egamqulov.B
Qabul qildi: Axrorov M.
SAMARQAND – 2022
Mavzu: Kompyuterlarning rivojlanish tarixi.
Reja:
Birinchi elektron kompyuterlar qanday yaratilgan?
“ENIAC’’ va “EDVAK” hisoblash masinasi haqida.
Kompyuterlarning ichki rivojlanishi.
Birinchi ommaviy ishlab chiqarilgan modellar.
Kompyuter davri bizning hayotimizga nisbatan yaqinda kirib keldi. Taxminan 100 yil oldin, odamlar kompyuter nima ekanligini bilishmagan, garchi uning eng uzoq o'tmishdoshi abak miloddan avvalgi 3000 -yillarda qadimgi Bobilda paydo bo'lgan.
Birinchi raqamli hisoblash mashinasini ixtiro qilgan birinchi odam 1642 yilda Blez Paskal edi. Hammasi shu kashfiyotdan boshlandi ...
Geometrik progressiyada insoniyat kompyuter davriga intildi, tobora murakkab funktsiyalarni bajaradigan kompyuterlarni yaratdi. Va 1938 yilda birinchi prototip mexanik dasturlashtiriladigan Z1 mashinasi yaratildi, uning asosida 1941 yilda o'sha odam zamonaviy kompyuterning barcha xususiyatlariga ega bo'lgan Z3 birinchi hisoblash mashinasini yaratdi. Birinchi mexanik kompyuterni yaratgan nemis muhandisi Konrad Zuse edi.
Birinchi elektron kompyuterlar qanday yaratilgan?
1942 yilda amerikalik fizik Jon Atanasov va uning aspiranti Klifford Berri birinchi elektron kompyuterni ishlab chiqara boshladilar. Ish yakunlanmadi, lekin birinchi elektron kompyuterni yaratuvchi ENIACga katta ta'sir ko'rsatdi. Birinchi elektron raqamli kompyuter ENIAC kompyuterini ixtiro qilgan odam amerikalik fizik va muhandis Jon Mauchli edi. Jon Mauchli mashinalarni ishlab chiqish tajribasiga asoslanib, kompyuterlar qurishning asosiy tamoyillarini umumlashtirdi va 1946 yilda dunyoga haqiqiy elektron kompyuter - ENIAC taqdim etildi. Rivojlanishning boshlig'i Jon von Neyman edi, u tasvirlagan kompyuterning printsiplari va tuzilishi keyinchalik von Neyman deb nomlandi.
Demak, kompyuter qaysi yilda yaratilgan, birinchi kompyuter qayerda yaratilgan va kim birinchi kompyuterni yaratgani haqidagi savollarga turli yo'llar bilan javob berish mumkin. Agar biz mexanik kompyuter haqida gapiradigan bo'lsak, unda birinchi kompyuterni yaratuvchisini Konrad Zuse va birinchi kompyuter ixtiro qilingan mamlakat - Germaniya deb hisoblash mumkin. Agar biz birinchi kompyuterni ENIAC deb hisoblasak, demak, Jon Mauchli AQShda birinchi kompyuterni yaratgan.
Birinchi kompyuterlar biz hozir ishlatadigan narsalardan ancha uzoqda edi - shaxsiy kompyuterlar. Birinchi kompyuterlar ulkan edi, ko'pincha katta maydonlarni egallagan, uch xonali kvartiraning kattaligi va og'irligi 28 tonnagacha! Shaxsiy kompyuterlar (PC) ancha keyin paydo bo'lgan.
Birinchi shaxsiy kompyuterlarni yaratish faqat 1970 -yillarda mumkin bo'lgan. Ba'zi odamlar tadqiqot uchun qiziqish uchun uyda kompyuterlarni yig'ishni boshladilar, chunki uyda kompyuterdan deyarli foydalanish mumkin emas edi. Va 1975 yilda birinchi shaxsiy kompyuter Altair 8800 paydo bo'ldi, u tijoratda muvaffaqiyatli birinchi shaxsiy kompyuterga aylandi. Birinchi shaxsiy kompyuterning yaratuvchisi amerikalik muhandis Genri Edvard Roberts edi, u ham birinchi shaxsiy kompyuter ishlab chiqarishni boshlagan Micro Instrumentation and Telemetry Systems asoschisi va prezidenti edi. Altair 8800 aholini kompyuterlashtirish bumining "xo'jayini" edi.
Va o'sha olimlar, muhandislar va fiziklar, kompyuterni ixtiro qilganlar, birinchi shaxsiy kompyuterni yaratganlar va hech bo'lmaganda axborot texnologiyalariga o'z hissalarini qo'shganlar, barchamizni hayotning yangi, zamonaviy va nihoyatda istiqbolli bosqichiga o'tkazdilar. Bu iqtidorli odamlarga rahmat.
Dunyodagi birinchi kompyuter atamasini turli xil modellar deb tushunish mumkin. Bir tomondan, bu 20 -asrning o'rtalarida yaratilgan ulkan mashinalar. Boshqa tomondan, insoniyat kompyuterlar bilan bevosita tanishdi va hatto undan keyin, kundalik hayotda foydalanish imkoniyatiga ega bo'ldi.Va birinchi shaxsiy kompyuterlarning tarixi 1970-yillarning o'rtalaridan boshlanadi.Bizning materialimizda biz sizga zamonaviy kompyuterlar va og'ir kompyuterlarning birinchi prototiplarini yaratish haqida gapirib beramiz, ular olimlar birinchi kompyuter deb atashadi.
Kompyuterlar davrining boshida, 1940 -yillarda, bir vaqtning o'zida mustaqil ravishda ishlab chiqilgan ulkan hisoblash qurilmalarining bir nechta modellari yaratildi.Hammasi AQSh olimlari tomonidan ishlab chiqilgan va yig'ilgan va o'nlab kvadrat metr maydonni egallagan.Zamonaviy standartlarga ko'ra, bunday uskunani kompyuter deb atash qiyin.Biroq, o'sha paytda o'rtacha odamning natijasidan ancha yuqori tezlikda hisoblash uchun kuchliroq mashinalar yo'q edi.
Birinchi kompyuterlardan biri UNIVAC yig'ilish xonasiga olib kirildi.
"Mark-1" dasturlashtiriladigan qurilma haqli ravishda dunyodagi birinchi kompyuter hisoblanadi.1941 yilda 5 nafar muhandislar guruhi (shu jumladan Xovard Aiken) tomonidan ishlab chiqilgan hisoblash mashinasi harbiy maqsadlar uchun mo'ljallangan edi.Ish tugagandan so'ng, kompyuterni tekshirish va sozlash, u AQSh harbiy -havo kuchlariga topshirildi. "Mark-1" ning rasmiy ishga tushirilishi 1944 yil avgustda bo'lib o'tdi.Umumiy qiymati 500 ming dollardan oshadigan kompyuterning asosiy qismi metall korpus ichida joylashgan va 765 mingdan ortiq qismlardan iborat edi.Uskunaning uzunligi 17 metrga yetdiBalandligi - 2,5 m, buning natijasida Garvard universitetida ulkan bino ajratilgan. Qurilmaning boshqa parametrlari orasida:
umumiy og'irligi: 4,5 tonnadan ortiq; bino ichidagi elektr kabellarining uzunligi: 800 km gacha; hisoblash modullarini sinxronlashtiruvchi mil uzunligi: 15 m; kompyuterni boshqaradigan elektr motorining kuchi: 5 kVt; hisoblash tezligi: qo'shish va ayirish - 0,33 s, bo'linish - 15,3 s, ko'paytirish - 6 s.
"Mark -1" ni ulkan va kuchli qo'shish mashinasi deb atash mumkin edi - bu versiyani ENIAC modelini kompyuter texnologiyalarining ajdodi deb hisoblaydiganlar qo'llab -quvvatlaydi.Biroq, foydalanuvchi tomonidan aniqlangan dasturlarni avtomatik rejimda bajarish qobiliyati tufayli (masalan, biroz oldin yaratilgan nemis Z3 kompyuteri qila olmagan), aynan Mark-1 birinchi kompyuter hisoblanadi.Garchi, shartli sakrashni qo'llab -quvvatlamaganligi sababli, har bir dastur uzun va halqali lenta rulosiga yozilgan.Qurilmaning kuchi xaridorlar ishlab chiquvchilar oldiga qo'ygan yangi vazifalarni bajarish uchun etarli bo'lmagach, kompyuter mualliflaridan biri Xovard Ayken yangi modellar ustida ishlashni davom ettirdi.Shunday qilib, 1947 yilda "Mark-2" ikkinchi versiyasi, 1949 yilda esa "Mark-3" yaratildi.Mark IV deb nomlangan oxirgi variant 1952 yilda chiqarilgan va uni amerikalik harbiylar ham ishlatgan.
Birinchi kompyuter Mark-1.
“ENIAC’’ va “EDVAK” hisoblash masinasi haqida.
"ENIAC" hisoblash mashinasi "Mark-1" bilan bir xil vazifalarni bajarish uchun mo'ljallangan. Biroq, rivojlanish haqiqatan ham ko'p vazifali kompyuterga olib keldi.
Qurilmaning birinchi ishga tushirilishi deyarli 1945 yil oxirida bo'lib o'tdi, shuning uchun uni Ikkinchi jahon urushida harbiy maqsadlarda ishlatish juda kech edi. Zamonaviylarning fikriga ko'ra, "fikr tezligida" ishlagan o'sha paytdagi eng murakkab kompyuter boshqa loyihalarda qatnashgan. Ulardan biri vodorod bomba portlashining simulyatsiyasi edi. Bu elementlarning ishlash chastotasi har soniyada 100 ming impulsga yetdi. Bunday sonli qurilmalarning ishonchliligini oshirish uchun ishlab chiquvchilar musiqiy elektr organlarining ishlashi uchun mo'ljallangan usulni qo'lladilar.Shundan so'ng, avariya tezligi bir necha bor kamaydi va bir hafta ichida 17 ming lampadan ikkitadan ko'pi yonmadi.Bundan tashqari, har 100 ming kichik qismni tekshirishni o'z ichiga olgan uskunalar xavfsizligini boshqarish tizimi ishlab chiqildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
