Mavzu: Kompozitsiya tuzilishi Reja

Mavzu: Kompozitsiya tuzilishi

Reja

1.Kompazitsiya haqida

2.Ommaviy tadbirlar kompazitsiyasi

Kompozitsiya haqida o ‘zbek tilining izohli lug'atida shunday deyilgan:
1. «Kompozitsiya — lotincha. Adabiy asar, san’at asari qismlarining tuzilishi, joylashishi va o’zaro munosabati»
2. Tarkibiy qismlari ma’no jihatidan o‘zaro bog'langan, birlikni tashkil etgan badiiy asar. Musiqa yoki rassomlar asari.I. Sultonning «Adabiyot nazariyasi» kitobida esa:Asarning turli qismlari orasidagi mutanosiblik kompozitsiya deb ataladi («Kompozitsiya» (lotincha) tuzilish demakdir).Asarning kompozitsiyasini tashkil etuvchi turli qismlari elementlar deb ataladi. Bu ko‘pgina badiiy asarlarga, ya’ni roman, qissa, drama, ssenariylarga ham taalluqli. Endi bu elementlar bilan tanishtiramiz: monolog, dialog, polilog, ichki monolog, muallif remarkasi, lirik chekinish, boblar, qismlar, epigraf, afisha, replika, dastur. Kompozitsiya asosan ikki vazifani bajaradi. Birinchidan, u asar tuzilishini tashkil etadi. Ikkinchidan, qatnashuvchi pcrsonajlar kompozitsiyasini qamrab oladi. Asarning badiiy kompozitsiyasidan sujet elementlari, tuzilishi, voqealar, usullar va turli xil vositalar o 'rin olishi nazarda tutiladi. Kompozitsiya — asarning turli qismlari orasidagi o‘zaro munosabat. Prolog - sujetning o‘zagi hisoblanadi,ekspozitsiya va konflikt boshlanishdan oldin keladigan muqaddimadir.
Tugun — konfliktning ilk marotaba ro‘yobga chiqishi va sujetning rivojlana boshlashiga turtki bo’lmadi. U bevosita ekspozitsiyadan o‘sib chiqadi. Qahramon taqdiriga qiziqish ortadi. Ziddiyatlarning kurash zaminida hal qilinishiga omil bo‘ladi. Voqealarning kuchayishi, personajlar o‘rtasidagi aloqalarning avj olishi asarning butun strukturasiga o ‘zak bo‘lib xizmat qiladi. Asarning g‘oyasi va mazmunini aniq tushunishga yordam beradi. Ekran tomoshabini tugun nimada ekanligini tushunolmay qolsa, filmni oxirigacha tushunmay o‘tiradi. Shuning uchun tugunni ssenariyda aniq va tushunarii qilib yozish kerak.