Mavzu: Kompleks birikmalar

K_be
konstantasi deyiladi. Shuning uchun yuqoridagi ionlardan eng beqarori [Ag(NH₃)₂]^, chunki bu ionning beqarorlik kostantasi 6,8_10^8 qiymatga teng bo’lib, [Ag(CN)₂ ]^ beqarorlik konstantasidan katta bo’lganligi uchun [Ag(NH ₃ )₂ ]^ eritmasida Ag^ ionlari ko’pdir. Bu ionlarning beqarorlik konstantasining matematik ifodasi quyidagicha:
K_be [ Ag^][CN^]² K_be [ Ag^][NH ₃ ^]²
[Ag(CN)₂ ] [Ag(NH ₃ )₂ ]
23-masala. Keltirilgan kompleks ionlarning [Cu(CN)₄ ]^2 , [Hg(CN)₄ ]^2 , [Cd(CN)₄ ]^2 beqarorlik konstantalari tegishli ravishda 5,0_10^31 ,4,0_10^42 ,1,4_10^19 ga teng. Eritmalar bir xil molyar kontsentratsiyalarga ega bo’lganda qaysi tuz eritmasida CN^ionlarining kontsentratsiyasi yuqori bo’ladi. Ko’rsatilgan kompleks ionlarning beqarorlik konstantalarining matematik ifodasini yozing.
Yechish. . Ma’lumki kompleksninig beqarorlik konstantasi K_be katta
1 bo’lsa , kompleks shuncha beqaror bo’ladi. _ -kompleksning barqarorlik
K_be
konstantasi deyiladi. Shuning uchun yuqoridagi ionlardan eng beqarori [Cd(CN)₄ ]^2, chunki bu ionning beqarorlik kostantasi 1,4_10^19 qiymatga teng bo’lib, [Cu(CN)₄ ]^2, [Hg(CN)₄ ]^2 beqarorlik konstantalaridan katta bo’lganligi uchun [Cd(CN)₄ ]^2 eritmasida CN^ ionlari ko’pdir. Bu ionlarning beqarorlik konstantasining matematik ifodasi quyidagicha:
[Cu ^2][CN^]⁴ [Cd ^2][CN^]⁴
K_be ^ [Cu(CN) ]2_ K_be  _[Cd(CN)4 _]2_
4
24-masala. Kaliy sianid eritmasiga temir (II) – sianid qo’shilganda 1,014 gr. Kompleks tuz hosil bo’lganligi aniqlandi. Reaktsiya tenglamasini yozing va reaktsiyaga qatnashgan moddalarning massalarini hisoblang.
Yechish. Reaktsiya tenglamasini tuzamiz.
4KCN Fe(CN)₂ K₄[Fe(CN)₆ ]
Reaktsiyada ishtirok etgan moddalarni nazariy jixatdan massalarini hisoblaymiz va hosil bo’lgan moddaning massasi bo’yicha dastlabki moddalardan necha gramdan reaktsiyaga qatnashganligini hisoblab topamiz. 4KCN Fe(CN)₂ K₄[Fe(CN)₆ ] 260 gr. 108 gr. 368 gr. x gr. y gr. 1,014 gr.
x= 0,7 gr. KCN , y= 0,297 gr. Fe(CN)₂
25-masala. PtCl₂ eritmasini 150 gr. miqdorini to’la kompleks birikma holatiga o’tkazish uchun KCl ning 10 % li eritmasidan 29,8 gr. sarf bo’ladi. Dastlabki eritmadagi PtCl₂ning foiz konsentratsiyasini hisoblang va dastlabki massadagicha eritma uchun sarf bo’ladigan ammiak gazini hajmini (n.sh.) hisoblang.
Yechish.
1). Reaktsiya tenglamasini tuzamiz.
PtCl₂  2KCl K₂[PtCl₄]
2). 29,8 gr. eritma tarkibidagi KCl massasini hisoblaymiz.

29,8 100% x 2,98 yoki n  2,98 0,04mol. x 10% 74,5
3). KCl miqdori bo’yicha PtCl₂ ning massasini hisoblaymiz.