Mavzu: Kolodkali tormozlarning tuzilishi,ishlashi va hisoblash Reja

Tayanch iboralar: sekinlashtirish, to’xtatish, to’xtatib turish, tormozlash kuchi, ilashish koeffitsenti, ishchi, ehtiyot, to’xtab turish, yordamchi, tormoz mexanizmlari, tormoz yuritmalari, tormoz suyuqligi, gidravlik tormoz, pnevmatik yuritma, mexanik yuritma.
Suzuvchi tasmali tormoz (87e-rasm) traktorlarda eng ko'p tarqalgan xiliga kiradi, chunki tormozning samarasi yuqori va tormoz barabani qavsi tomonga aylanmasin, bir xil tormozlaydi. Barabanli tormozlar. Ular traktor va avtomobillarda keng tarqalgan tormozlar, asosan, quruq tipida bo'lib. traktor va avtomobillarning g‘ildiraklarida yoki transmissiyasida ushlab turish tormozlari sifatida ishlatiladi. Ular to‘rt xilda boiadi 88-rasm. - kolodkasi bir xil siljuvchi tormozlar; - tayanchlari bir tomonda boigan tormozlar; - tayanchlari yuqorida va pastda almashilgan tormozlar; - servokuchaytirgichli tormozlar. Kolodkasi bir xil siljituvchi tormozda kolodkalar tormoz barabaniga bir xil kuch bilan qisiladi. Bu friksion ustquymani bir xil yeyilishiga olib kelib, tormoz barabanining aylanish yo'nalishiga bogiiq boimaydi. Kamchiligi: kolodkani keruvchi mushtchasiga kuch kelib tezroq yeyiladi. Tayanchlari bir tomonli tormozning kolodkalari aylanish yo'nalishi o‘zgarsa ham kolodkalaming vazifasi shunga mos ravishda o'zganb. tormozni bir xil ishlashini ta'minlaydi.
Tormozlardagi nosozliklar va ularga texnik xizmat ko‘rsatish. Gildiraklardagi tormozlaming yaxshi ishlashi tormoz y o ii va barcha gildiraklarni bir xil tormozlamshi bilan belgilanadi. Tormoz tizimining asosiy nosozligi, tormoz mexanizmining ajratmasligi. tormozlanish paytida traktor va avtomobillarning yonga olib ketishi, to ia to‘xtatish uchun tormoz tepkisiga ortiq darajada kuchning qo'yilishi. Tormozlanish paytida tormoz tepkisi yoiining ko'payishi voki kuchsiz tormozlash pnevmatik yuritmaga havoning kirib qolishi, havo ballonlaridan havoni voki gidravlik yuritmada suyuqlikni kamayib ketishi, kolodkalardagi nakladkaiaming veyilishi tormoz tizimining asosiy nosozliklari hisoblanadi. Nosozliklami bartaraf etish uchun quyidagilami bajarish zarur boiadi: - tormoz mexanizmlarini qotirilishi kerak boiganlarini qotirish, loy va boshqa narsalardan tozalab, kolodka va barabanlar o'rtasidagi tirqishni, rostlash; - friksion nakladkalar yeyilgan boisa, almashtiriladi. Almashtirishni o‘z vaqtida amalga oshirish muhim hisoblanadi; - chap va o‘ng gildiraklardagi kolodkalar bir vaqtda almashtiriladi.

Aks holda ularni tormozlanishi ikki xil boiib, traktor yoki avtomobilni yonga olib ketishiga sabab boiadi; Gidravlik yuritmaga ega boigan tormozda, tormozlanish oxirida tepki bilan pol orasidagi masofa 25 mm boiishi kerak. Unday boimasa. rostlanadi. Pnevmatik yuritmali tormozda kolodka bilan baraban orasidagi tirqish tormoz kamerasi shtokini yo'lini ortishi bilan aniqlanadi. Shtokning y o ii 25...30 mm dan oshmasligi kerak.