Мавзу: Кириш. Генетика фани, унинг тадқиқот усуллари

Генетика фанининг тадқиқот методлари

Замононавий генетика ирсият ва ўзгарувчанликни молекула, хромосома, ҳужайра, организм ва популяция ҳолатида тадқиқ қилади. Бунда генетика фани бир қатор методлардан фойдаланади:.

Дурагайлаш методи – чатиштириш натижасида олинган дурагай авлодларда ота-она белгиларининг ирсийланишини ўрганиш ва унинг қонуниятларини очишдан иборат. Бу метод генетиканинг асосий ва энг муҳим методи ҳисобланади.

Цитогенетик метод - ота–она белгиларининг дурагайларда ирсийланишини ўрганиш билан бир вақтда, уларда хромосомаларининг ҳолатини цитологик усулда махсус микроскоплар ёрдамида ўрганилади.

Популяцион - статистик метод ёрдами билан мураккаб миқдор, жумладан, хўжалик нуқтаи назаридан аҳамиятли белгиларнинг ирсийланиши ўрганилади. Бунинг учун кўп сонли организмлар популяцияси устида кузатиш олиб борилади. Тажриба натижасида олинган миқдор далиллар махсус математик – статистик методлар ёрдамида таҳлил қилинади. Олинган натижаларга асосланиб белгиларнинг ирсийланиш қонуниятлари аниқланади.

• Популяцион - статистик метод ёрдами билан мураккаб миқдор, жумладан, хўжалик нуқтаи назаридан аҳамиятли белгиларнинг ирсийланиши ўрганилади. Бунинг учун кўп сонли организмлар популяцияси устида кузатиш олиб борилади. Тажриба натижасида олинган миқдор далиллар махсус математик – статистик методлар ёрдамида таҳлил қилинади. Олинган натижаларга асосланиб белгиларнинг ирсийланиш қонуниятлари аниқланади.
• Онтогенетик метод ёрдамида организмларнинг индивидуал ривожланиш жараёнида, генотип ва ташқи муҳит омиллари таъсирида белги ва хусусиятларининг фенотипда намоён бўлиш қонуниятлари ўрганилади.
• Молекуляр генетик методнинг моҳияти – ирсиятнинг моддий асоси бўлган нуклеин кислоталар (ДНК, РНК) нинг структураси ва функциясини ўрганишдан иборат.
• Генетик инженерия методи бир организмнинг ноёб генлари ёки хромосомаларини бошқа организмга кўчириб ўтказишга асосланган.

Генетик фанлар илмий-тадқиқотларда қўлланиладиган методларига қараб қуйидагича классификация қилинади: