Mavzu: Kirish darsning maqsadi

Darsning tarkibiy qismi (bosqichlari)
Ajratiladigan vaqt (reglament)
1	Tashkiliy qism	5 daqiqa
2	Ma’naviyat daqiqasi
3	O‘tilgan mavzuni takrorlash	5 daqiqa
4	Yangi mavzuni tushuntirish	25 daqiqa
5	Mustahkamlash	5 daqiqa
6	O‘quvchilarni baholash	5 daqiqa
7	Uyga vazifa berish

DARSNING BORISHI:
Tashkiliy qism: O‘quvchilar bilan salomlashib, sinf xonasining darsga tayyorlik darajasini tekshirish, davomatni aniqlash.
Ma’naviyat daqiqasi: O‘quvchilar bilan kunning muhim iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-ma’rifiy, axloqiy-tarbiyaviy yangiliklari xususida qisqacha suhbat tashkil etish, ularga nisbatan o‘quvchilarning mustaqil yondashuvini tinglash, bahs-munozara uyushtirish. Yangi mavzu bayoni: Yangi davr boshlarida Yevropaning ko‘pgina mamlakatlari misli ko‘rilmagan madaniy yuksalishni boshidan kechirdi. Fan taraqqiyotidagi yutuqlar kishilarning olam haqidagi tasavvurlarini o ‘zgartirib yubordi, madaniy aloqalarni kengaytirishga imkon beradigan yangi ufqlar ochildi. Fan va san’atda ulkan o‘zgarishlar yuz berdi. Olimlar, ijodkorlar ideal va namuna izlab Antik davr madaniyatiga murojaat qildilar.
Gumanizm. Uyg‘onish davrida insonga nisbatan munosabatlarda buyuk burilish yuz berdi. Odamlar hayotning quvonchlarini qadrlashga o ‘rgandi, tabiatga, jamiyatga, insonga yangicha qaraydigan bo‘ldilar. O‘rab turgan olamga ilohiy emas, dunyoviy, insoniy qarash
tarafdorlari gumanist (humanus — insoniy) deb ataldi. Gumanistlar inson haqidagi O‘rta asrchilik tasavvurlarini rad etdi, ular har bir shaxsning noyobligi va qadrini ko‘rsatishga urindilar. Bilim va erkin fikr o‘ziga yo‘l ochib bordi. O‘rta asrlardagi ta’qib va cheklashlardan so ‘ng fan va san’at diniy taqiqdan chiqdi. Gumanistlar dastlab cherkov tomonidan ta’qib qilindi, ularning asarlari yondirildi. Ammo XVI asrga kelib, ko‘plab ruhoniylar va hatto Rim papalari ham gumanizm g ‘oyalari bilan qiziqib, gumanistlarga o‘z fikrlarini erkin bayon qilish imkonini berdi. Adabiyot va san’at. Uyg‘onish davri adabiyoti va san’atida o ‘z davrining buyuk kishilari ijod qildilar. Saxiy tabiat ularning har biriga ko‘p qirrali noyob qobiliyat in ’om etgan edi. Bunday noyob qobiliyat egalaridan biri Uilyam Shekspir (1564—1616) bo‘lgan.
U «Inson — tabiatning ajoyib mo‘jizasi», deb hisoblardi. Shekspir teatrga muhabbat
qo‘ydi. Ham aktyor, ham dramaturg sifatida ijod qildi. U insonlarni o ‘rab turgan olamni sahna, odamlarni esa aktyorlar deb tasavvur qilardi. Shekspir kelgusi avlodlarga «Otello», «Hamlet», «Qirol Lir» hamda «Romeo va Juletta» kabi mashhur asarlarini meros qoldirdi. Tasviriy san’at. Uyg‘onish davri madaniyatining yana bir buyuk namoyandasi italiyalik
Leonardo da Vinchi (1452—1519) edi. U bir vaqtning o ‘zida rassom, shoir, me’mor, haykaltarosh, musiqachi va ixtirochi olim edi. Leonardo rasm chizish san’atini «san’atlar malikasi » deb atagan Haykaltaroshlik. Bu davr haykaltaroshlari haykaltaroshlikni san’atlar ichida birinchisi, u insonni, uning go‘zalligini boshqa san’at turlaridan yaxshiroq sharaflaydi, deb hisoblaganlar.
Ularning eng mashhuri italiyalik Mikelanjelo Buonarroti (1475—1564) edi. U o‘zining o ‘lmas asarlari bilan tarixda abadiy iz qoldirdi.
Fan. Insonning atrof-olamga qiziqishi ortib bordi va bu Yangi davrning asosiy xususiyatlaridan biri bo‘lib qoldi. Bu davrda olimlar fanda olamshumul kashfiyotlarni amalga oshirdi
Mustahkamlash: Darsning ushbu qismida o‘quvchilar dars yakunida quyida berilgan topshiriqlar va savollarga javob beradilar:
1. Uilyam Shekspir ijodining o ‘ziga xosligi nimadan iborat?
2. Leonardo da Vinchi va Rafael Santi ijodining asosini qanday g ‘oyalar tashkil
etadi?