|
Darsning tarkibiy qismi
(bosqichlari)
|
Ajratiladigan vaqt (reglament)
|
1
|
Tashkiliy qism
|
5 daqiqa
|
2
|
Ma’naviyat daqiqasi
|
3
|
O‘tilgan mavzuni takrorlash
|
5 daqiqa
|
4
|
Yangi mavzuni tushuntirish
|
25 daqiqa
|
5
|
Mustahkamlash
|
5 daqiqa
|
6
|
O‘quvchilarni baholash
|
5 daqiqa
|
7
|
Uyga vazifa berish
|
DARSNING BORISHI:
Tashkiliy qism: O‘quvchilar bilan salomlashib, sinf xonasining darsga tayyorlik darajasini tekshirish, davomatni aniqlash.
Ma’naviyat daqiqasi: O‘quvchilar bilan kunning muhim iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-ma’rifiy, axloqiy-tarbiyaviy yangiliklari xususida qisqacha suhbat tashkil etish, ularga nisbatan o‘quvchilarning mustaqil yondashuvini tinglash, bahs-munozara uyushtirish. Yangi mavzu bayoni: O‘rta asrlarda ham kishilar qishloq xo‘jaligiga tayangan iqtisodiyot va jamiyatda shakllangan an’analar asosida hayot kechirishni davom ettirdilar. Shu sababli insoniyat tarixining bu davri agrar sivilizatsiya yoki an’anaviy jamiyat deb ataladi. Bu jamiyatda kishilar tabaqalarga bo‘linib yashaydi va qadimdan saqlanib kelayotgan an’anaviy urfodatlar, diniy tasavvurlar ushbu sivilizatsiyaning xarakterli tomonlari hisoblanadi. Agrar sivilizatsiya insoniyat tarixida neolit davridan boshlanib, XVIII asrning 60-yillaridagi sanoat inqilobi va uning asosida yangi jamiyat shakllanguncha davom etdi.
O‘rta asrlarda ham kishilar qishloq x o ‘jaligiga tayangan iqtisodiyot va jamiyatda shakllangan an’analar asosida hayot kechirishni davom ettirdilar. Shu sababli insoniyat tarixining bu davri agrar sivilizatsiya yoki an’anaviy jamiyat deb ataladi. Bu jamiyatda kishilar tabaqalarga bo‘linib yashaydi va qadimdan saqlanib kelayotgan an’anaviy urfodatlar, diniy tasavvurlar ushbu sivilizatsiyaning xarakterli tomonlari hisoblanadi. Agrar sivilizatsiya insoniyat tarixida neolit davridan boshlanib, XVIII asrning 60-yillaridagi sanoat inqilobi va uning asosida yangi jamiyat shakllanguncha davom etdi.
Siz VIII sinfda insoniyat taraqqiyotining keyingi bosqichi — Yangi tarix voqealari bilan tanishishni boshlaysiz. Yangi tarix kishilarning tabiiy tengligi, shaxsning erkinligi va sha’ni kabi demokratik tushunchalarga asoslangan yangicha dunyoqarashning shakllanishi bilan O‘rta asrlardan farq qiladi. Yangi davrning eng xarakterli tomonlaridan biri dunyoni yangicha tushunish asosida insonning tashabbuskorligi, tadbirkorligi uchun keng imkoniyatlar ochilishida namoyon bo‘ldi.
XVI asrdan boshlangan bu o ‘zgarishlar natijasida dastlab G ‘arbiy Yevropada, keyin esa Shimoliy Amerikada shakllangan yangi jamiyat kapitalistik jamiyat deb atala boshlandi. Bu jamiyatning nomi «kapital» so ‘zidan olingan. Kapital — o ‘z egasiga daromad keltiruvchi xususiy mulk (fabrika, zavod, kon, bank va boshqalar) hamda mablag‘, o ‘zini o ‘zi ko‘paytiruvchi sarmoya. Bu sarmoyaning asosida erkin tadbirkorlik faoliyati yotadi. Shu sababli kapitalistik jamiyatda xususiy mulk va yollanma mehnatdan foydalanuvchilarga keng imkoniyatlar yaratildi. Natijada, iqtisodiy hayot gurkirab o ‘sdi, sanoat ishlab chiqarishi va savdo rivojlandi, kapitalistik munosabatlar vujudga keldi. Ishlab chiqarishning yangi shakllari paydo bo‘ldi, mehnat qurollari takomillashdi, sexlar o‘rnini manufakturalar egallay boshladi. Yevropaliklarning hayotida ko‘plab yangiliklar, ishchanlik, intiluvchanlik kabi yangi belgilar paydo bo‘ldi, ularning bir qismi Sharqdan kirib keldi. Bundan tashqari, Yangi davr rivojlangan shahar madaniyati, Antik davr tarixiga bo‘lgan katta qiziqish, uni ideallashtirish, badiiy san’atning tez hayotiylashuvi kabilar bilan ham xarakterlanadi. Aslida, ko‘pchilik hollarda fojiali oqibatlarni keltirib chiqargan urushlar, qo‘zg‘olonlar va inqiloblar emas, kishilarning yaratuvchanlik faoliyati, doimiy izlanish va intilish ma’naviyat va madaniyatda, ijtimoiy hayotda va iqtisodiy o ‘sishda katta ijobiy o ‘zgarishlarga olib keldi.
Mustahkamlash: Darsning ushbu qismida o‘quvchilar dars yakunida quyida berilgan topshiriqlar va savollarga javob beradilar:
1. Insoniyat tarixining qaysi davri agrar sivilizatsiya deb ataladi?
2. Yangi tarix qanday xarakterli jihatlari bilan O ‘rta asrlardan farq qiladi?
Do'stlaringiz bilan baham: |
