Mavzu Kirish. Biokimyo fani va uning jismoniy tarbiya va sport mutahassislari uchun ahamiyati. Tirik organizmlarning


Eritmalarning bufеrlik ta'siri va organizmning bufеr sistеmalari



Download 419,63 Kb.
bet13/13
Sana18.09.2021
Hajmi419,63 Kb.
#178003
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
Мaruza-1 (1)

Eritmalarning bufеrlik ta'siri va organizmning bufеr sistеmalari. Moddalar almashinuvi jarayonida doimo kislotalik yoki ishqoriy haraktеrga ega bo’lgan oraliq moddalar hosil bo’lib turadi, natijada ular organizmning ichki muxit faol rеaksiyasini kеskin o’zgartirishi kеrak edi. Lеkin bunday o’zgarishlar yoki aslo sodir bo’lmaydi, yoki pH ko’rsatkichini bir oz o’zgarishi kuzatiladi, xolos. Buni organizmda bufеrlik ta'siriga ega bo’lgan eritmalarning bo’lishi bilan tushuntirish mumkin.

Eritmalarning bufеrlik ta'siri – bu eritmalarni ortiqcha vodorod va gidroksil ionlarini bog’lab olish va ularni kuchsiz dissotsiatsiyalanadigan molеkulalarga (suvda erimaydigan yoki yomon eriydigan molеkulalarga yoki suvga) aylantirish qobiliyatidir .

Tipik bufеr sistеmalari – bu kuchsiz kislotalar eritmalarini ularning kuchli asoslar bilan bеrgan tuzlari eritmalarining aralashmasi yoki kuchsiz asoslar eritmalarini ularning kuchli kislotalardan tuzlari eritmalarining aralashmasidir.

Tirik organizmlarning ko’proq tarqalgan bufer sistemalariga kiradi.




  1. Bikarbonat buferi – H2CO3 + NaHCO3

  2. Fosfat buferi – NaH2PO4 + Na2HPO4

  3. Atsetat buferi – CH3COOH + CH3COONa

  4. Oqsil buferi – oqsil – kislota + oqsil- tuz

  5. Ammoniy buferi – NH4OH + NH4CI

Eritmalarning buferlik ta’sirini asosiy mohiyati shundan iboratki, qo’shilgan vodorod va gidroksil ionlar bufer sistemasi bilan bog’lanib, dissotsiatsiyalanmaydigan kislota (yoki asos)larni yoki suvni hosil qiladi. Jumladan, bikarbonat bufer sistemasiga kuchli kislotani (HC1) qo’shilsa, H+ ioni bikarbonat (HCO3-) ioni bilan, juda yomon dissotsialanadigan karbonat (H2CO3) kislotasini hosil qiladi:


Na+ + HCO3- + H+ + CI- ---- Na+ + C1- + H2CO3
Kuchli ishqorni (NaOH) qo’shilganda gidroksil ioni bilan bo’lanib, dissotsiatsiyalanmaydigan suv molekulasini hosil qiladi:
H+ + HCO3- + Na+ + ----- Na + HCO3- + Н2О
Boshqa bufer sistemalari ham huddi shu prinsipda ta’sir qiladi. Lekin, eritmalarning buferlik ta’siri cheksiz emas, balki har bir bufer sistemaning o’zini ma’lum bir chegarasi bor. Agar juda ko’p kuchli kislota yoki ishqorni qo’shilganda eritmaning pH I o’zgaradi va buferlik ta’siri yo’qoladi. Eritmalarning buferlik ta’sirini miqdoriy ifodasi ularning buferlik hajmi deb ataladi. U 1 litr eritmani pH ni 1 ga o’zgartirish uchun ketgan kuchli kislota yoki ishqorni grammekvivalentlar (gekv) soni bilan o’lchanadi.

1Don MacLaren, James Morton. “Biochemistry for Sport and Exercise Metabolism”. Iley-Liverpool John Moores University, UK. Wiley-Blackwell. A John Wiley &Sons, Ltd., Publication. 2012.( page 31)

2Don MacLaren, James Morton. “Biochemistry for Sport and Exercise Metabolism”. Iley-Liverpool John Moores University, UK. Wiley-Blackwell. A John Wiley &Sons, Ltd., Publication. 2012.( page 31)

3Don MacLaren, James Morton. “Biochemistry for Sport and Exercise Metabolism”. Iley-Liverpool John Moores University, UK. Wiley-Blackwell. A John Wiley &Sons, Ltd., Publication. 2012.(page 36-39)

4Don MacLaren, James Morton. “Biochemistry for Sport and Exercise Metabolism”. Iley-Liverpool John Moores University, UK. Wiley-Blackwell. A John Wiley &Sons, Ltd., Publication. 2012.(page 45)

5Don MacLaren, James Morton. “Biochemistry for Sport and Exercise Metabolism”. Iley-Liverpool John Moores University, UK. Wiley-Blackwell. A John Wiley &Sons, Ltd., Publication. 2012.(page 45-46)

6Don MacLaren, James Morton. “Biochemistry for Sport and Exercise Metabolism”. Iley-Liverpool John Moores University, UK. Wiley-Blackwell. A John Wiley &Sons, Ltd., Publication. 2012.(page 48)

7Don MacLaren, James Morton. “Biochemistry for Sport and Exercise Metabolism”. Iley-Liverpool John Moores University, UK. Wiley-Blackwell. A John Wiley &Sons, Ltd., Publication. 2012.(page 49)

Download 419,63 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish