Mavzu. Kimyoviy bog‘langan va gigroskopik suv Reja: I. Kirish. II. Asosiy qism

Tuproqning suv xossalari vatuproqning suv o`tkazuvchanligi
Tuproqdagi xar xil shakl va xolatlardagi suv bilan qatlamning tarkibiy qismi (mexanikaviy zarralar va organik moddalar )orasidagi turli munosabat natejasida agronomik nuqtae nazardan axamiyatga ega bulgan turli gedralogik xodisalar doem sodir bulib turadi. Tuproqning suvga bulgan munosabati uning suv xossalarini belgilaydi.Tuproqning eng muxim suv xossalariga nam sig`imi, suvo`tkazuvchanligi, suvni bo`g`lantirishi, suv kutaruvchanligi singarilar kiradi.
Tuproqning nam sig`imi- tuproqning o`z qatlamlari orasida malum miqdordagi suvni ushlab qolish qobiliyatiga uning nam sig`imi deyiladi. Tuproq qatlamlarida ushlanib qolgan suvning miqdori va xolatiga kura to’liq, kapilyar, maksimal, Gigroskopik, va dala nam sig`imlari buladi.
To’liq nam sig`imi.Tuproqdagi hamma kapelyarva nokapelyar kavaklik va bushliqlarning tamomila suv bilan tuyingan xoldagi namligiga to’liq nam sig`imi deyiladi. To’liq nam sig`imi sizob suvi sayoz joylashgan tuproqlarning suvli qatlamidagina bulishi mumkin.
Sizob suvi chuqur sharoetda esa tuproqda tuliq nam sig`imi qalin qor yog`gandan keyin va kuchli yog`inlar yoki yerni bostirib sug`orilgandan sung vaqtincha vujutga keladi. Gedramorf (botqoq) tuproqlarda tuliq nam sig`imi o`zoq vaqtlargacha davom etishiyoki daemiy xolda bulishi mumkin. Tuproqlarda tuliq nam sig`imi o`zoq davom etganda anaerob jarayonlari boshlanib, natejada tuproq unumdorligi keskin pasayadi va ekinlar xosiliga salbiy tasir etadi.
Kapilyar nam sig`imi .tuproqdagi kutariluvchi kapelyar suvning ushlanib qolgan miqdoriga kapilyar nam sig`imi deyiladi.
Kapilyar nam sig`imining miqdori o`zgaruvchandir, u sizot suvi sathining sayoz yoki chuqur bo’lishiga bog`liq. Sizot suvi sathi qancha yaqin bo’lsa, kapilyar nam sig`imi miqdori ham shuncha ko’p bo’ladi. Kapilyar nam sig`imini to’liq xarakterlash uchun tuproq sizob suvi joylashgan qatlamidan boshlab kutarilayotgan namni puxta o`rganish va aniqlash talab etiladi.