Seziy nodir element. Y - Seziy nodir element. Y
- er poʻstining massa jihatidan 7-10~4% ini tashkil etadi.
- Seziy pollutsit ((Cs,Na)AlSi2O6.nH2O)nomli mineral (alyumosilikat) hosil qiladi.
- Seziy birikmalari mineral suvlar tarkibida va tirik organizmlarda boʻladi.
- Seziy oz miqdorda bazalt, granit, diabaz kabi togʻ jinslari tarkibida uchraydi.
- Lepidolit (KLi2Al(Al,Si)4O10(F,OH)2) (yoki pollutsitdan) litiy, kaliy, rubidiy va kaltsiy ajratilganidan keyin Seziy birikmalari olinadi.
- Sof Seziy olish uchun Seziy galogenidlar kaltsiy bilan qaytariladi.
1-Seziy sargʻish-pushti rangli, yengil, juda yumshoq ishqoriy metall. 2-Suyuqlanish temperaturasi 28,5°, 3-qaynash temperaturasi 705°, 4-zichligi 1,90 g/sm3 (20°da). 5-Seziyning yoruglikka sezgirligi barcha me-tallarnikidan yuqori. - U juda faol metall, havoda oʻz-oʻzidan alangalanadi, hatto vakuumdan ham oʻziga kislorodni tortib oladi.
- Seziy parafin moyida saqlanadi.
- Seziy suv bilan shiddatli reaksiyaga kirishib, seziy gidroksid CsOH hosil qiladi; bunda vodorod ham ajralib chiqadi va portlash yuz beradi.
Seziy galogenlar bilan alanga hosil qilib, shiddatli reaksiyaga kirishadi. - Seziy galogenlar bilan alanga hosil qilib, shiddatli reaksiyaga kirishadi.
- Seziyning oltingugurt bilan reaksiyasi ham shu tarzda boradi.
- Seziy kuchli qaytaruvchi. 300° dayoq SiO2 dan kremniyni qaytaradi.
- Seziy fotoelement, baʼzi birikmalari tibbiyotda, CsI, CsBe dan tayyorlangan prizmalar infraqizil spektroskopiyada ishlatiladi.
- Seziy birikmalaridan katalizda ham foydalaniladi.
Fransiy - Fransiy (lot. Francium),
- Fr — Mendeleyev davriy sistemasining I guruhiga mansub radioaktiv kimyoviy element.
- Tartib raqami 87, mol. m. 223,0197.
- Fransiyning barqaror izotoplari yoʻq.
- 27 ta radioaktiv izotopi maʼlum,
- ularning massa sonlari 202— 229.
- Dastlab fransuz radiokimyogari Fransiy Perey 1939 yilda 227As ning ayemirilish mahsuloti sifatida 223Fr ni kashf qildi. Fransiy nomi ana shu tadqiqotchi ayolning vatani "Fransiya" nomidan olingan.
--Tabiatda faqat 223Fr uchraydi. --Uning yarim yemirilish davri 22 minut, oʻzidan nur chiqarib AsX ga aylanadi. --Fransiyning boshka izotoplari kup zaryadli ionlar bilan turli elementlarning atomlari orasidagi yadro reaksiyalari natijasida hosil boʻladi. --Fransiyning Yer poʻstidagi miqdori 24,5 mg ni tashkil qiladi. Fransiyning fizik xossalariga oid barcha maʼlumotlar ekstrapolyatsiya (interpolyatsiya) yoʻli bilan hosil qilingan. - Fransiyning fizik xossalariga oid barcha maʼlumotlar ekstrapolyatsiya (interpolyatsiya) yoʻli bilan hosil qilingan.
- Zichligi 2,5 g/sm3,
- suyuqlanish temperaturasi 8° atrofida.
- Fransiy kimyoviy jihatdan seziyga oʻxshaydi. Seziyning barcha kimyoviy shakllari Fransiyda ham kuzatiladi.
- Fransiy ning oksidlanish darajasi +1.
Fransiy kimyoviy xossalariga koʻra ishqoriy metallar ichida eng faol element hisoblanadi. - Fransiy kimyoviy xossalariga koʻra ishqoriy metallar ichida eng faol element hisoblanadi.
- Fransiy ishqoriy metallarga mansubligi sababli uning suvda erimaydigan tuzlari bir nechta.
- Fransiy oʻz birikmalarining suvdagi eritmalaridan (kislotali muhitda) rubidiy va seziyning perxloratlari va xlorplatinatlari taʼsirida birga choʻkadi.
E’tiboringiz uchun rahmat! E’tiboringiz uchun rahmat!
Do'stlaringiz bilan baham: |