Mavzu: Kimyoning maqsad va vazifalari. Kimyoning asosiy qonunlari

Seziy nodir element. Y

• Seziy nodir element. Y
• er poʻstining massa jihatidan 7-10~4% ini tashkil etadi.
• Seziy pollutsit ((Cs,Na)AlSi2O6.nH2O)nomli mineral (alyumosilikat) hosil qiladi.
• Seziy birikmalari mineral suvlar tarkibida va tirik organizmlarda boʻladi.
• Seziy oz miqdorda bazalt, granit, diabaz kabi togʻ jinslari tarkibida uchraydi.
• Lepidolit (KLi2Al(Al,Si)4O10(F,OH)2) (yoki pollutsitdan) litiy, kaliy, rubidiy va kaltsiy ajratilganidan keyin Seziy birikmalari olinadi.
• Sof Seziy olish uchun Seziy galogenidlar kaltsiy bilan qaytariladi.

1-Seziy sargʻish-pushti rangli, yengil, juda yumshoq ishqoriy metall. 2-Suyuqlanish temperaturasi 28,5°, 3-qaynash temperaturasi 705°, 4-zichligi 1,90 g/sm3 (20°da). 5-Seziyning yoruglikka sezgirligi barcha me-tallarnikidan yuqori.

• U juda faol metall, havoda oʻz-oʻzidan alangalanadi, hatto vakuumdan ham oʻziga kislorodni tortib oladi.
• Seziy parafin moyida saqlanadi.
• Seziy suv bilan shiddatli reaksiyaga kirishib, seziy gidroksid CsOH hosil qiladi; bunda vodorod ham ajralib chiqadi va portlash yuz beradi.

Seziy galogenlar bilan alanga hosil qilib, shiddatli reaksiyaga kirishadi.

• Seziy galogenlar bilan alanga hosil qilib, shiddatli reaksiyaga kirishadi.
• Seziyning oltingugurt bilan reaksiyasi ham shu tarzda boradi.
• Seziy kuchli qaytaruvchi. 300° dayoq SiO2 dan kremniyni qaytaradi.
• Seziy fotoelement, baʼzi birikmalari tibbiyotda, CsI, CsBe dan tayyorlangan prizmalar infraqizil spektroskopiyada ishlatiladi.
• Seziy birikmalaridan katalizda ham foydalaniladi.

Fransiy

• Fransiy (lot. Francium),
• Fr — Mendeleyev davriy sistemasining I guruhiga mansub radioaktiv kimyoviy element.
• Tartib raqami 87, mol. m. 223,0197.
• Fransiyning barqaror izotoplari yoʻq.
• 27 ta radioaktiv izotopi maʼlum,
• ularning massa sonlari 202— 229.
• Dastlab fransuz radiokimyogari Fransiy Perey 1939 yilda 227As ning ayemirilish mahsuloti sifatida 223Fr ni kashf qildi. Fransiy nomi ana shu tadqiqotchi ayolning vatani "Fransiya" nomidan olingan.

--Tabiatda faqat 223Fr uchraydi. --Uning yarim yemirilish davri 22 minut, oʻzidan nur chiqarib AsX ga aylanadi. --Fransiyning boshka izotoplari kup zaryadli ionlar bilan turli elementlarning atomlari orasidagi yadro reaksiyalari natijasida hosil boʻladi. --Fransiyning Yer poʻstidagi miqdori 24,5 mg ni tashkil qiladi.

Fransiyning fizik xossalariga oid barcha maʼlumotlar ekstrapolyatsiya (interpolyatsiya) yoʻli bilan hosil qilingan.

• Fransiyning fizik xossalariga oid barcha maʼlumotlar ekstrapolyatsiya (interpolyatsiya) yoʻli bilan hosil qilingan.
• Zichligi 2,5 g/sm3,
• suyuqlanish temperaturasi 8° atrofida.
• Fransiy kimyoviy jihatdan seziyga oʻxshaydi. Seziyning barcha kimyoviy shakllari Fransiyda ham kuzatiladi.
• Fransiy ning oksidlanish darajasi +1.

Fransiy kimyoviy xossalariga koʻra ishqoriy metallar ichida eng faol element hisoblanadi.

• Fransiy kimyoviy xossalariga koʻra ishqoriy metallar ichida eng faol element hisoblanadi.
• Fransiy ishqoriy metallarga mansubligi sababli uning suvda erimaydigan tuzlari bir nechta.
• Fransiy oʻz birikmalarining suvdagi eritmalaridan (kislotali muhitda) rubidiy va seziyning perxloratlari va xlorplatinatlari taʼsirida birga choʻkadi.

E’tiboringiz uchun rahmat!

E’tiboringiz uchun rahmat!