Мавзу: Кавказ археак даври археологияси

Урарту ёдгорликлари 1828-1829 йилларда олиб борилган қазиш ишларидан кейин маълум эди. Бироқ, XIX асрдаги лингвистика фани ривожи у ердаги ёзувларни дешифровка қилиш имкониятини яратиб берди. Урарту ёзувларини илк бор М. В. Никольский тадқиқ қилди ва нашр эттирди. ХХ аср бошларида Н. Я. Марр ва И. А. Орбелилар раҳбарлигида уюштирилган экспедициялар ҳам катта аҳамият касб этди. Бу экспедициялардан бири Ван қоясида подшоҳ Сардури II- нинг узун ёзувини кашф этди. Урарту тарихини ўрганиш борасида собиқ шўролар даврида олимлар томонидан катта ишлар амалга оширилган эди. Айниқса, Урарту тарихи бўйича Урарту ёзувлари ва оссурия-бобил манбалари изоҳлар билан таржима қилиниб, нашр эттирилгани муҳим янгилик бўлди. ХХ аср 30-йилларидан эса Кавказорти республикалари ҳудудида жойлашган қадимги давлатлар археологик ёдгорликлари мунтазам равишда ўрганила бошланди. Бундан ташқари, Туркия ва Эрон ҳудудидаги Урарту даври ёдгорликлари ҳам ўрганила бошланди. Шуни таъкидлаш жоизки, Урартунинг археологик жиҳатдан ўрганилиши дастлаб Ван шаҳри атрофларида, Ван қояси ва Топрах-қалъада қазиш ишлари олиб борилишидан бошланган эди. 1879 йилда у ерда Британия музейи экспедицияси ишлаган, 1898-1899 йилларда эса Германия экспедицияси ишлаган. Бу экспедициялар жуда кўп урарту ёзувларини топиб, улар орасида подшоҳ Аргишти I солномаси ва моддий маданиятнинг бир қатор буюмлари бўлиб, улар Британия музейи ва Берлиндаги Яқин Шарқ музейига олиб кетилган эди. 1911-1916 йилларда Урартунинг катта қисми Россия империяси назорати остида бўлиб, бу ерда И.А.Орбели ва Н.Я.Марр раҳбарлигидаги Рус археологик экспедицияси қазиш ишларини амалга оширди. Ван қоясида улар подшоҳ Сардури II-нинг солномасини топишади.

• Урарту ёдгорликлари 1828-1829 йилларда олиб борилган қазиш ишларидан кейин маълум эди. Бироқ, XIX асрдаги лингвистика фани ривожи у ердаги ёзувларни дешифровка қилиш имкониятини яратиб берди. Урарту ёзувларини илк бор М. В. Никольский тадқиқ қилди ва нашр эттирди. ХХ аср бошларида Н. Я. Марр ва И. А. Орбелилар раҳбарлигида уюштирилган экспедициялар ҳам катта аҳамият касб этди. Бу экспедициялардан бири Ван қоясида подшоҳ Сардури II- нинг узун ёзувини кашф этди. Урарту тарихини ўрганиш борасида собиқ шўролар даврида олимлар томонидан катта ишлар амалга оширилган эди. Айниқса, Урарту тарихи бўйича Урарту ёзувлари ва оссурия-бобил манбалари изоҳлар билан таржима қилиниб, нашр эттирилгани муҳим янгилик бўлди. ХХ аср 30-йилларидан эса Кавказорти республикалари ҳудудида жойлашган қадимги давлатлар археологик ёдгорликлари мунтазам равишда ўрганила бошланди. Бундан ташқари, Туркия ва Эрон ҳудудидаги Урарту даври ёдгорликлари ҳам ўрганила бошланди. Шуни таъкидлаш жоизки, Урартунинг археологик жиҳатдан ўрганилиши дастлаб Ван шаҳри атрофларида, Ван қояси ва Топрах-қалъада қазиш ишлари олиб борилишидан бошланган эди. 1879 йилда у ерда Британия музейи экспедицияси ишлаган, 1898-1899 йилларда эса Германия экспедицияси ишлаган. Бу экспедициялар жуда кўп урарту ёзувларини топиб, улар орасида подшоҳ Аргишти I солномаси ва моддий маданиятнинг бир қатор буюмлари бўлиб, улар Британия музейи ва Берлиндаги Яқин Шарқ музейига олиб кетилган эди. 1911-1916 йилларда Урартунинг катта қисми Россия империяси назорати остида бўлиб, бу ерда И.А.Орбели ва Н.Я.Марр раҳбарлигидаги Рус археологик экспедицияси қазиш ишларини амалга оширди. Ван қоясида улар подшоҳ Сардури II-нинг солномасини топишади.
•