Мавзу: Касбларнинг мураккаблик омиллари

6. Kasb tanlashni qanday yo`l bilan hal qilish lozim?
A) Ongli ravishda yondashib, mustaqil ravishda hal qilish lozim
B) Ota – ona fikri bilan hal qilish lozim.
D) Do`stlarni fikri bilan
7. Kasb tanlashda qanday shart – sharoitlarni hisobga olamiz
A) Geografik gigiyenik
B) Ijtimoiy gigiyenik, psixologik geografik, ijtimoiy sotsial sharoitlarni
D) Psixologik


VI. Yangi mavzu bayoni.
Kasb tanlash omillari bir necha turlarga bo`ladi.
1. Kasbga doir reja tuzish.
2 . Kasb tanlashda xato va qiyinchiliklar
3. Kasblar bo`yicha konsultatsiya
4. Qayerda kasb o`rganish mumkin
5. Kasbga berilgan xarakteristka


Kasbga doir reja tuzish – kasblar haqida ma’lumot olish. O`z qiziqish mayllari va qobilyatlarni hisobga olgan holda kelajakdagi orzularingiz va istiqbollaringiz haqida reja tuzamiz. Ammo kasbga doir reja tuzishning yagona bir shakli tьavsiya etilmagan. Chunki uning mazmuni tuzilishi mohiyati insonning aql idrokiga qarab tuziladi. Ko`zda tutilgan asosiy maqsad rejaning negizi hisoblanadi. Insonlar maqsadga erishish uchun tinmay harakat qiladilar.
Kasb tanlashda xato va qiyinchiliklar. Aksariyat hollarda kasb tanlashda xato qilganlar hayotda ko`pgina qiyinchiliklarga duch keladilar. Tanlagan kasbingiz kelajakdagi bajaradigan ishingiz o`zingizda qoniqish hosil qilish lozim. O`z mehnat faolitingizni nimadan boshlash to`g`risida jiddiy o`ylab xatolarga yo`l qo`ymaslikka harakat qilish kerak.
- birdaniga yuksak malakali kasb tanlash mumkin emas, chunki bu kasb sizning qobilyatingizga mos kelmasligi mumkin.
- kasblar nufuzli va nufuzsiz bo`ladi degan xato tushunchaga ega bo`lmang, har qanday kasb ham katta mehnat talab qiladi.


- o`rtoqlardan orqada qolmaslik uchun kasb tanlash, agar o`rtoq va do`stlarning qobilyatlari tanlagan kasbga mos kelsa juda yaxshi agar ularning birortasiniki mos kelmay qolsa, bunday holda hayotda ko`pgina qiyinchiliklarga uchraydi. O`z kasbini sevmasa va qiziqmasa unda ish faoliyatini yurita olmaydi.
- kasb tanlash vaqtida jismoniy xususiyatlar va kamchiliklarni bilmaslik eng katta xato hisoblanadi. asosan bunda o`z salomatligiga e’tibor berish lozim.
- kasbni to`g`ri tanlay bilmasangiz hattol sevgan kasbingiz ham sabr toqatni zo`r berib ishlashni murakkab kutilmagan vaziyatlardan yo`l topib chiqib ketish uchun harakat qilishni talib qiladi.
Kasblar bo`yicha konsultatsiya – kasblarga yaroqlilik – yaroqsizlikni va kasab tanlashda
yordam beruvchi yana bir omillardan biri bu konsultatsiyadir. Kasblar konsultatsiyasida sizlarga mutaxasislar, shifokorlar, psixologlar yordam beradilar. Kasb konsultatsiyasining bir necha turlari mavjud:


1. Diagnostika – maktabda psixologik tahlil
2. Shifokor kasb konsultatsiyasi – salomatligi haqida tahlil
3. Ota – ona maslahati oilada katta rol o`ynaydi.
4. Kasb soha mutaxasislari ilmiy asosda tushuncha beradi.


Qayerda kasb o`rganish mumkin. Birinchi navbatda bola maktabgacha ta’lim sohalarida kichik maktab davrida so`ngra o`smir yoshida kasb sohasi bo`yicha etapma – etap ma’lumotlarga ega bo`lib boradi. Maktabda fan o`qituvchilari, amaliyotchi psixolog, kasbga yo`naltiruvchi, uyda ota ona kasb sohasi yuzasidan ma’lumot berib boradi.
9 – sinf bitiruvchilari qobiliyatlari qiziqishlari va mayllariga qarab o`z qiziqqan sohalarini kasb – hunar kollejlari va akademik litseylarda davom ettiradilar.
Kasbga berilgan xarakteristika. Tanlagan kasb insonning fazilatlariga psixologik aqliy va jismoniy fazilatlariga qo`yadigan asosiy tьalablarni o`z ichiga oladi. Quyidagi berilgan bo`limlarda kasblar haqida to`liq tushunchaga ega bo`lasiz
1. Kasb nomi
2. Kasbning xalq xo`jaligidagi tutgan o`rni
3. Mehnat predmeti va mahsuloti
4. Ish jarayonida talab qilinadigan bilim va mahorat.
5. Mehnat sharoitlari
6. Tanlagan kab salomatlikka mos keladimi?
7. Mehnat shartlari


O`quvchilar tomonidan kasblarga oid turli she’rlar aytiladi.


Erkin , To`lqin kasb tanlar,
Kasblar ma’nosin anglar.
To`lqinjon der: Kasb maza
Kasb bilan bilim zo`r-a
Ilm – bilim – hunar, demak
Hunardan unar demak.
Baxt iqboling kular demak
Hamma ishing bilan demak.