Mavzu: Kasblar va professionalizm mutaxassislikka kirishning asosiy tushunchasi sifatida

2) Mutaxassis ilmiy bilim metodlaridan o’z yo’nalishida psixologi k muammolarni hal etishda samarali foydalana oladi. Turli metodlar bilan qurollanmagan psixolog keng tizimlashtirilgan bilimlarga ega bo’lsa, ham hayotiy muammolarni hal etishda ojizdir. Bunda “muammo” mavjud lekin uni echish yo’llari yo’q vaziyat yuzaga keladi.

• 2) Mutaxassis ilmiy bilim metodlaridan o’z yo’nalishida psixologi k muammolarni hal etishda samarali foydalana oladi. Turli metodlar bilan qurollanmagan psixolog keng tizimlashtirilgan bilimlarga ega bo’lsa, ham hayotiy muammolarni hal etishda ojizdir. Bunda “muammo” mavjud lekin uni echish yo’llari yo’q vaziyat yuzaga keladi.
• Soddaroq tushuntirsak, bu xuddi o’spirin yigitning o’zini kuchli ko’rsatish uchun muskullarini mashq qildiradi. Keyinchalik hayotiy tajriba shuni ko’rsatadiki, “aqlsiz kuch” faqatgina “tan soqchilar” yoxud “ikki ko’lamchilar” uchun ekanligini tushunib etadi.
• Bu vaziyatni mavzu bilan bog`lasak agar psixolog “chuqur bilimlarga ega” bo’lsa-yu, uni qo’llashning ilmiy metodlarini bilmasa xuddi o’spirin yigitdek muammoni echishda bir yoqlamalik qilmoqchi bo’ladi. Mashhur pedagog S.I.Gessenning fikricha, oliy ta`limning vazifasi “shaxsni aqlli qilish emas, balki uning aqlini madaniyroq, ilmiyroq, ommaviyroq bo’lishi va hayotiy muammolarni hal qilishning samarali hal etishning ilmiy metod, usullari bilan qurollantirilishi darkor”.

3) Mutaxassis tomonidan ilmiy asoslangan metodika-vositalar bevosita psixodiagnostik faoliyatni olib borish uchun qo’yadi. Bu metoditkalar ilmiy, diagnostik, shakllantiruvchi maqsadlarga asoslangan bo’ladi. Metodikalar tadqiqotning amaliy ahamiyatini oshiradi. Qiziquvchi psixologlar o’ziga berilgan talantdan foydalansa mutaxassis o’z xatti-harakatini rejali, metodik asosda tashkil qiladi. Masalan tabiatan eng zerikarli qiziqarsiz psixologlar ham hattoki muayyan bir auditoriyada emotsional-ishonchli muhit shakllantiradi yoki auditoriyada shunchaki ijobiy taassurot qoldiradi. Muayyan bir talant va qobiliyatga ega bo’lmagan shaxs qandaydir qiziqarli o’yin, mashqlar orqali auditoriyani o’ziga qarata oladi. Natijada auditoriya bunday psixolog haqida: “qiziqarli shaxs” degan taassurot uyg`otadi. Albatta, “qiziquvchi psixologlar” ham turli manbalardan olingan metodikalarni o’z amaliyotida qo’llashi mumkin, biroq bu ko’pincha anglanmagan xarakterga ega bo’ladi. Mutaxassis esa har bir metodikani tanlashga ongli, ilmiy yondashadi.

• 3) Mutaxassis tomonidan ilmiy asoslangan metodika-vositalar bevosita psixodiagnostik faoliyatni olib borish uchun qo’yadi. Bu metoditkalar ilmiy, diagnostik, shakllantiruvchi maqsadlarga asoslangan bo’ladi. Metodikalar tadqiqotning amaliy ahamiyatini oshiradi. Qiziquvchi psixologlar o’ziga berilgan talantdan foydalansa mutaxassis o’z xatti-harakatini rejali, metodik asosda tashkil qiladi. Masalan tabiatan eng zerikarli qiziqarsiz psixologlar ham hattoki muayyan bir auditoriyada emotsional-ishonchli muhit shakllantiradi yoki auditoriyada shunchaki ijobiy taassurot qoldiradi. Muayyan bir talant va qobiliyatga ega bo’lmagan shaxs qandaydir qiziqarli o’yin, mashqlar orqali auditoriyani o’ziga qarata oladi. Natijada auditoriya bunday psixolog haqida: “qiziqarli shaxs” degan taassurot uyg`otadi. Albatta, “qiziquvchi psixologlar” ham turli manbalardan olingan metodikalarni o’z amaliyotida qo’llashi mumkin, biroq bu ko’pincha anglanmagan xarakterga ega bo’ladi. Mutaxassis esa har bir metodikani tanlashga ongli, ilmiy yondashadi.