Мавзу: Жисмоний тарбия мутахассисларининг касбий маҳоратларини такомиллаштириш

Машқни амалда бажариб кўрсатиш усули жисмоний тарбия жараёнида муҳим 
аҳамиятга эга. Таълим услублари ичида энг тушунарлиси кўрсатиш услуби ҳисобланади. 
Кўргазмали услубларда машқларни кўрсатиш етакчи ўринни эгаллайди. Умуман 
кўргазмалиликни қўлланиш, хусусан кўрсатиш кичик ёшдаги ўқувчиларни ўқитишда 
зарурдир. Кўрсатиш жуда самарали бўлиш учун болаларни яхши уюштириш ва улар 
кузата олишлари учун шароит яратиш лозим. Машқ ўқувчиларга яхши кўринадиган 
жойда, бажарилиб кўрсатилиш керак. Машқларни намойиш этишда ўқитувчи фаол 
спортчи ўқувчилардан фойдаланиш мумкин. Бу усул ўқувчиларга ижобий таъсир этади. 
Ўз ўртоғи машқни бажарганлигини кўриб болаларда ишонч ҳосил бўлади. Аввал 
ўқувчиларни машқ намойишини диққат билан кузатишга жалб этиш керак. Машқларни 
бир неча маротаба такрорлаб кўрсатиш зарур. Биринчи кўрсатишда машқ тўғрисида 
умумий тасаввур бериш керак. Болалар машқни ўрганиш давомида қисмларга бўлиб 
бажариш, ва бунда ўқитувчи хатоларни тузатиб бориш керак. Машқни намойиш қилиш 
жараёни доимо тушунтириш билан бирга олиб борилади. Ўрганиладиган жисмоний машқ 
ўқитувчи ва ўқувчилар томонидан амалда бажарилиши керак, шундагина ўқувчиларда 
ҳаракат тўғрисида малака ва кўникмалар шаклланади. Бу малака ва кўникмаларни 
шаклланиши даражаси ўқитувчини шу ҳаракатни ўзи билиши, амалда бажара олиши 
ҳамда уни ўргатиш маҳоратига боғлиқ. Машқни амалда бажариш услублари қуйидаги 
вариантларда бўлиши мумкин.
1. 
Машқ намойиш қилинади сўнг тушунтирилади. 
2. 
Машқ тушунтирилади ва намойиш қилинади.
3. 
Машқ намойиши тушунтириш билан бирга бажарилади. 
Амалий услубда ўқувчилар ҳар бир ҳаракатни амалда бажарадилар, кўрсатадилар, 
такрорлайдилар. Таълимнинг асосий вазифаси шуғулланувчиларда мустаҳкам 
ҳаракатланиш кўникмаларини шакллантиришдан иборат. Бу вазифани ҳал этиш учун 
ўрганиладиган ҳаракатларни кўп марталаб такрорлаш зарур. Ўрганиладиган ҳаракатларни 
режали равишда машқ қилиш болаларга жисмоний тайёргарликнинг энг юқори 
натижаларига эришишларда ёрдам беради, уларни соғлом қилади, билимини оширади. 
Мусобақа ва ўйинлар ҳам жисмоний машқларни такомиллаштириш услуби сифатида 
ўқувчиларда бир қадар малака ҳосил бўлганидан кейингина қўлланилади. Мусобақада 
ўқув материалини ўтиш давомида энг яхши жамоалар, гуруҳлар ёки айрим ўқувчилар 
аниқланади. 

---

54