Mavzu: Jarohatlar klassifikatsiyasi va ularni davolash metodlari Reja: Kirish

Mavzu:
Jarohatlar klassifikatsiyasi va ularni davolash metodlari
Reja:

1. 
   Kirish
   
2. 
   Asosiy qism
   
   1. 
      Jarohatlar klassifikatsiyasi va jarohat kasalligi to’g’risida tushuncha.
      
   2. 
      Ochiq mexanik shikastlanishlar – jarohatlar.
      
   3. 
      Yopiq mexanik shikastlanishlar.
      
   4. 
      Jarohatlarni davolash.
      
3. 
   Xulosa
   
4. 
   Foydalanilgan adabiyotlar
   

Kirish
Jarrohlik – xirurgiya yunoncha «qo‘l harakati» degan ma’noni beradi. Demak, u yoki bu kasalliklami davolashda qo‘l yoki mexanik ta’sir (operatsiyalar) talab qilingan. Qadimdan odamlar o‘z-o‘ziga yoki bir-birlariga yordam berib, jarohatdan oqayotgan qonni to‘xtatish uchun jarohatni bosib turish, yaralarga kul sepish kabi oddiy usullardan foydalanganlar. Xirurgiya dastlab fan va madaniyati rivojlangan davlatlar (Misr, Hindiston, Yunoniston, Xitoy, Vizantiya)da shakllangan. 1731-yilda Parijda Xirurglar Akademiyasiga asos solinadi va shundan so‘ng xirurgiya fan sifatida taraqqiy eta boshlaydi
Umuman olganda, xirurgiya 3 bosqichda rivojlandi: 
1) qadimgi zamonlardan antiseptika davrigacha (1860);
2) antiseptika davri (1860–1890);
3) aseptika davri – hozirgi davr. 
Hozirgi zamon xirurgiya fani kimyo, fizika, molekulyar biologiya, fiziologiya kabi sohalardagi yutuqlar natijasida rivojlanib bormoqda. Bugungi kunda xirurgik yo‘l bilan davolash faqatgina operatsiya qilishdan iborat bo‘lib qolmasdan, balki umumiy davolash choralarini ham amalga oshiradi. Bularga doridarmonlar, parhez, fizioterapevtik va boshqa davolash usullari kiradi. Hozirgi kunda operativ, umumiy va xususiy xirurgiya tafovut qilinadi. 
Xirurgiya fani o’ziga xos tarixga ega, ya’ni odamzod paydo bo’lishi bilan bog’liq desak ham bo’ladi. Ma’lumotlarga ko’ra odamlar neolit davrida hayvonlarni axtalashni bilgan. Odamzotning rivojlanishi natijasida barcha fanlar, shu jumladan xirurgiya ham rivojlangan, yunonliklar kasalliklar nomini berishgan bo’lsa, rumliklar terminologiyasini ishlab chiqkan, 300-360 y Aspirt veterinariya medisinasini shakllanishiga katta xissa qo’shgan. U Gippiatrika asarida xirurgiya to’g’risida ma’lumot bergan. 9-10 asarda xirurgiyani rivojlanishi O’rta Osiyo olimlardan Abu Ali Ibn Sino katta xissa qo’shgan. 1598 y Ruini otlar anatomiyasi kitobini yaratadi, bu bilan xirurgiyaga anatomik asos yaratadi.Rossiyada hayvonlarni davolash Petr I davriga to’g’ri keladi. U birinchi marta kanovallar maktabini tashkil qiladi, keyinchalik institutlar va akademiyalar tashkil etiladi 1808- Peterburg va Moskvada; 1840 – Varshavada; 1848 – Derpt; 1851- Xarkovda; 1973- Kozonda.Topografik anatomiya – hayvonni biror bir kismidagi to’qima va organlarni bir-biriga nisbatan joylashishini, chegaralarini, ularni teridagi proyeksiyalarni, yoshiga qarab o’zgaruvchanligini o’rgatadigan fan.Topografik anatomiyani bilish xirurgga operasiya maydonida erkin va ishonchli harakt qilishga yordam beradi. Shuning uchun operativ xirurgiya topografik anatomiya bilan uzviy boglangan.Uning rivojlanishiga N.I.Pirogov (1810-1881) katta xissa qushgan. Topografik anatomiya asarida bu fan to’g’risida keng tushuncha bergan.
Operasiya so’zi lotin tilidan olinib opera - xarakat, ish, mehnat ma’nosini bildiradi.
Hozirgi ilmfan va texnikaning rivojlanishi, yangi tadqiqot va davolash usullarini ishlab chiqish va tatbiq etish (endoskopiya, ultratovush, kompyuter tomografiyasi, yadromagnit rezonansli tomografiya, laparoskopiya, lazer nurlari va boshqalar) xirurgiyani yanada rivojlanishiga olib keldi.