Mavzu: jarohatlar. Jarohatlanganda birinchi yordam ko’rsatish

Mavzu: JAROHATLAR. JAROHATLANGANDA BIRINCHI YORDAM KO’RSATISH
Jarohat to'qimalarning mexanik shikastlanishi bo'lib, bunda teri va shilliq pardalar zararlanadi, ko'pincha ichkarida yotgan to'qima va organlarga ham shikast yetadi. Jarohatlovchi buyumning bevosita ta'sirida kelib chiqqan shikastlar to'qimalarning kesilishi, uzilishi va majaqlanishida namoyon bo'ladi. Umuman yuza va chuqur jarohat (yara) farq qilinadi.
Yuza jarohat deganda, terining va shilliq pardalarning shikastlanishi tushuniladi. Chuqur jarohatda qon tomirlari, nerv, ichki organlar shikastlanishi mumkin. Qorin bo'shlig'i, ko'krak qafasi bo'shlig'i, kalla suyagi bo'shlig'i va hokazolardan teshib o'tadigan jarohatlar bo'ladi. Jarohatlaming boshqa turi, garchi organ ichiga teshib kirsada, teshib o'tmaydigan jarohatlar deyiladi.
Bulardan tashqari, jarohatlar operatsion steril (toza) jarohatlar va infitsirlangan (infeksiyalangan) jarohatlarga bo'linadi. Operatsiya vaqtida sterillangan asboblar (yaxshilab zararsizlantirilgan asboblar) yetkazadigan jarohatlardan boshqa hamma jarohatlar infitsirlangan jarohatlarga kiritiladi. Biror fizik yoki biologik omillar (zahar, zaharli moddalar, radiatsion nurlanish) ta'sirida yuz bergan jarohatlar og 'irlashgan jarohatlar deyiladi.
JAROHATLARNING TURI
Jarohatlar organizm kesilgan, chopilgan, sanchilgan, urilgan, yulingan, lat yegan, o'q tekkan, yirtilgan va tishlangandagi turlarga bo'linadi.
Kesilgandagi jarohat o'tkir buyumlar (pichoq, shisha, oyna, skalpel, ustara va boshqalar) ta'sirida vujudga keladi. Kesilgan jarohatlaming cheti tekis, ezilmagan bo'ladi, yara yirtilib qoladi va ko'p qon ketishi bilan farq qiladi.
Chopilgandagi jarohat o'tkir, ammo og'ir qurollar (bolta, qilich va boshqalar) bilan urilganda paydo bo'ladi, jarohatning chetlari tekis, ammo yumshoq to'qimalar birmuncha majaqlangan bo'ladi, shikast yegan joy kattagina bo'lib, ko'pincha suyaklar ham shikastlanadi.