Mavzu: Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi davrida bank kapitali va uning samaradorligini oshirish yo’llari

I.Karimov (ma’ruzadan) 

0

400

800

1200

1600

2000

2400

2800

3200

01.01.2007

й.

01.01.2008

й.

01.01.2009

й.

01.01.2010

й.

1 trln. 503 mlrd

.

2 trln. 104 

mlrd.

3 trln. 10 mlrd.

1 trln. 70 mlrd

.

---

salbiy ta’siriga berilmaslik xususiyatlari bilan ajralib turdi. 

Mamlakatimizda    2009  yilda  «Asia  Alliance  Bank»  xususiy  ochiq  aksiyadorlik 

tijorat  bankining  tashkil  etilishi,  O‘zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki 

Boshqaruvining 2010 yil 9 yanvardagi qaroriga muvofiq «Hi-Tech Bank» xususiy yopiq 

aksiyadorlik  tijorat  bankiga  bank  operatsiyalarini  amalga  oshirish  bo‘yicha  litsenziya 

berilishi  natijasida  jami  tijorat  banklari  soni  30  taga  yetdi.  «Hi-Tech  Bank»  xususiy 

yopiq  aksiyadorlik  tijorat  bankining  ustav  kapitali  5,25  mlrd.  so‘mdan  ko‘proq 

miqdorda  shakllantirilib,  uning  51  foizi  jismoniy  shaxslarning  mablag‘lari  hisobiga 

to‘g‘ri keladi. Ushbu yangi bankning ochilishi mamlakatimiz Prezidentining «Xususiy 

aksiyadorlik  tijorat  banklari  tuzishni  rag‘batlantirish  chora  tadbirlari  to‘g‘risida»gi 

Farmoni talablari izchil amalga oshirilayotganining yana bir tasdig‘idir. 

Iqtisodiy rivojlanishning o‘sishi bank kreditining qo‘llanilish ko‘lamini kengaytirib 

boradi. Kredit faqatgina har kunlik faoliyat bilan bog‘liq ishlab chiqarish va muomala 

jarayonining  qisqa  muddatli  ehtiyojlari  uchun  emas,  balki  uzoq  muddatga  kapitalga 

bo‘lgan ehtiyojni qoplashga yo‘naltiriladi. 

Bank tizimining muomalaga kredit pullarini chiqarishi depozitlar yaratish yo‘li bilan 

to‘laqonli pullar o‘rnini bosuvchi kredit vositalarini vujudga keltiradi. 

Respublika  bank  tizimini  avtomatlashtirish  va  kompyuterlashtirishga  qaratilgan 

chora-tadbirlar  natijasida  nafaqat  bankning  ichki  ehtiyojlari  uchun  foydalaniladigan 

axborot  tizimi  va  lokal  dasturlar  majmui,  balki  iqtisodiyotning  moliyaviy  faoliyatini 

ta’minlovchi yaxlit milliy to‘lov tizimi yaratildi. 

Banklar  tomonidan  aholiga  ko‘rsatilayotgan  xizmatlar  ko‘lamini  kengaytirish, 

zamonaviy  texnologiyalar  asosida  qulayliklar  yaratish  maqsadida  amalga  oshirilib 

kelinayotgan  bir  qator  chora-tadbirlar  ham  mamlakatimizning  ijtimoiy-iqtisodiy 

hayotida o‘z aksini topmoqda. 

Prezidentimiz «Bankdan tashqari pul 

aylanmasini  keskin  qisqartirish  va  pul 

muomalasini 

mustahkamlash, 

milliy 

valyuta  barqarorligini  oshirish,  chakana 

savdo  va  xizmat  ko‘rsatish  sohasida 

hisob-kitoblarni 

amalga 

oshirishda 

plastik  kartochkalardan  foydalanishni 

kengaytirish  masalalari  bundan  buyon 

ham e’tiborimiz markazida bo‘lishi darkor», deb ta’kidlab o‘tgan edi. 

Shuningdek,  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  «Banklardagi  depozit 

hisobvaraqlardan  naqd  pul  to‘lovlarini  uzluksiz  ta’minlash  kafolatlari  to‘g‘risida»gi 

2005  yil  5  avgustdagi  147-sonli  qarori  talablarini  ijro  etish  borasida  bank  tizimi 

tomonidan  amalga oshirilgan bir qator  chora-tadbirlar  aholining  bank tizimiga  bo‘lgan 

ishonchini yanada oshishiga olib keldi. 

Ma’lumki, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008 yil 28 noyabrdagi 4057-

sonli  Farmoniga  muvofiq,  fuqarolarning  tijorat  banklari  depozit  hisobvaraqlaridagi 

omonatlari  ularning  miqdoridan  qat’iy  nazar  to‘liq  qaytarilishining  davlat  tomonidan 

kafolatlanganligi 

aholining 

bank 

tizimiga 

bo‘lgan 

ishonchini 

yanada 

mustahkamlanishiga  xizmat  qildi  va  bu  jismoniy  shaxslarning  banklardagi  omonatlari 

hajmining oshishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatdi.  

Bu  o‘rinda  biz  nafaqat  korxonalar  tomonidan 

investitsiya 

loyihalarini 

amalga 

oshirishni 

jadallashtirishni,  balki  bundan  tijorat  banklari 

qanchalik manfaatdor ekani va ular bu loyihalarda 

o‘z kredit resurslari bilan nechog‘lik faol ishtirok 

etayotganini ham ko‘zda tutamiz.