Mavzu: Iste’molchining bozordagi harakati

Iste’molchi tanlovning asosiy elementlari 
Iste’molchi qaror qabul qilishda, mavjud imkoniyat doirasida maksimal 
darajada o‘z ehtiyojini qondirishga, turmush farovonligi darajasini oshirishga
harakat qiladi. Ushbu ehtiyojni qondirish darajasi naflilik (utility) deyiladi. 

---

 
Ne’matning nafliligi - ne’matning insonning bir yoki bir nechta ehtiyojini 
qondira olish xususiyatidir. Iste’mol nazariyasida ne’mat - bu iste’molchining
ehtiyojini qondira oladigan har qanday iste’mol ob’ektidir. Ko‘p hollarda
ne’matlar yakka tartibda emas, balki majmua tartibda yoki “iste’mol savati” bilan 
iste’mol qilinadi. 
Iste’mol nazariyasida: iste’molchilar ma’lum didga, xohishga ega va ular bu 
xohish va didlarini qanoatlantirishda byudjetlari (daromadlari) bilan
chegaralangan; ular ne’matlar majmualaridan, maksimal naf keltiradigan
majmuani tanlashga harakat qiladi; iste’molchilar tomonidan sotib olinadigan
ne’mat narxi uning miqdoridan bog‘liq emas; iste’molchilar ne’matlar
nafligini to‘liq biladi va maksimal naf beruvchi ne’matlar majmuasini tanlaydi, 
deb faraz qilinadi. 
Iste’molchi tanlovning asosiy postulatlari 
 

---

 
Naflilik
 
(Utility)
– tovar va xizmatlarning moddiy va ma’naviy ehtiyojlar 
qondirilishini ta’minlash, ya’ni ularning qanoatlantirish manbai bo‘lish xususiyati 
hisoblanadi. 
Naflilik
– jamiyat yoki biror bir shaxsni ehtiyojlarini qondira olish qobiliyatidir. 
Tovar va xizmatlarning nafliligi ularning sifati bilan bog‘liq. Sifat ko‘rsatkichlariga 
quyidagilarni kiritish mumkin: sog‘liqqa foydaliligi, dizaynining estetik chiroyi, 
foydalanish osonligi, uzoq muddatliligi, qulayligi, individualligi, xavfsizligi, yuqori 
statusga ega ekanligi va b.
Bozordagi iste’molchilarning xatti-xarakatiga qarab naflilikni ikki xil tahlil 
qilish mumkin. Bu o‘z navbatida