Mavzu: Islom sarmoyasi instrumentlari xususiyatlari va rivojlanish istiqbollari Reja: Kirish

2-rasm. Sukuk talqinlari va mualliflari.⁶
Sukukning maqsadi – qaytarishlilik to’lovlilik asosida investorlar mablag’ini loyihani moliyalashtirish uchun jalb etishdir. Sukukni chiqarish shunday tartibga solinishi lozimki, investorlarni himoya qilish va ularga qo’yilmalarning maqbul daromadliligini ta’minlash va ikkinchi tomondan- shariat talablarini qondirish imkoniyati bo’lsin.


2.Islomiy moliyalashtirish instrumentlarining rivojlanishi va zamonaviy tendensiyalari tahlili
Moliyalashtirishning islomiy asoslariga qaytadigan boʻlsak, shuni qayd etish lozimki, ribo sudxoʻrlikni anglatadi. Riboning shu holicha foiz undirishga kirishi shart ham emas. Aslida ribo miqdor jihatidan nomuvofiq pul ekvivalenti dan kelib chiquvchi har qanday noqonuniy yoki adolatsiz foy da olishga taalluqlidir. Pul-kredit foizlari yoki sudxoʻrlik (yaʼni pullarni pulga oldi-sotdi qilish) – bu riboning shakl laridan biri, xolos.
Tizimning asosiy qoidasi hisoblanadigan riboni taqiqlash soʻzma-soʻz “ortiqchalik”ni anglatadi va “sotish yoki qarz shakli da boʻlsin, kapitalning har qanday asossiz koʻpayishi” sifatida talqin qilinadi. Islomiy olimlar orasidagi umumiy nuqtai nazar shundan iboratki, ribo nafaqat sudxoʻrlikni, balki amaliyotda keng qoʻllaniladigan nohaq daromad hisoblashni ham oʻz ichiga qamrab oladi. Foizni taqiqlashning bevosita natijasi sof qarz majburiyatlari boʻyicha berilgan foiz stavkalarining ham man etilganligi hisoblanadi. Ushbu taqiq ijtimoiy adolat, mulk huquqi va teng huquqlilik asoslariga tayanadi. Islom foyda olishni ragʻbatlantiradi, le kin sof pul foizlari undirishni taqiqlaydi, chunki mehnat asosidagi foyda muvaffaqiyatli tadbirkorlik va qoʻshimcha boylik yaratish ramzi hisoblanadi. Bundan farqli ravishda, foizlar – mehnatga asoslanmagan, faoliyat natijasiga bogʻliq boʻlmagan holda baribir hisoblanadigan va agar tijoriy yoʻqotishlar mavjud boʻlsa, boylik yarata olmaydigan xarajat lardir. Ijtimoiy adolat, qarzdor va qarz beruvchi oʻrtasida foyda va zararlarni muvofiq meʼyorlarda boʻlishib olishlarini, iqtisodiyotdagi boyliklarni jamgʻarish va taqsimlash jarayo ni adolatli va voqelikdagi mahsuldorlikni aks ettiradigan boʻlishini talab qiladi.