Мавзу: Ислом (8 соат) Режа Исломнинг вужудга келиши

«Мубоҳ» деб аталиб, бунга ҳар бир шахс ихтиёри билан бажарса ҳам бўлаверадиган ҳатти-ҳаракатлар киради, улар савоб ҳам, гуноҳ ҳам ҳисобланмайди. Масалан, ўлганлар руҳига чироқ (шам) ёқиш. Биби сешанба, мушкулкушот ўтказиш.
«Макруҳ» деб аталадиган категорияга нолозим ҳисобланадиган ҳатти-ҳаракатлар киради. Макруҳ ишни қилиш нолозим ҳисобланади, лекин гуноҳ ҳисобланмайди. Масалан, хотинни талоқ қилиш, эмизадиган боласи бор аёлларни рўза тутмаслиги каби.
«Ҳаром» ёки «Маҳзур» деб аталадиган категория-га шариатда қатъий равишда таъқиқланган ҳатти-ҳаракатлар киради. Масалан, Исломдан чиқиб бошқа динни қабул қилиш, бировнинг ҳаққини ўзлаштириб юбориш, одам ўлдириш, зино қилиш, закот тўламаслик кабилар.
Исломда Қуръон, шариат, ҳадисларда аҳлоққа алоҳида аҳамият берилган. Кенг маънода олинганда инсон, унинг ҳаёти ва ҳаётининг мазмуни, меҳнат, унинг аҳамияти, бошқа диндаги халқларга муносабат, хотин-қизлар, оила-никоҳ, одамларнинг жамоат жойларида ўзаро муносабатларидаги меъёрлар ва савдо-сотиқ каби кўпгина масалалар аҳлоқий жиҳатдан қандай бўлиши кераклиги белгилаб қўйилган.
Масалан,
Қуръоннинг 4-сура 33-оятида: «Ўз-ўзингизни ўлдирмангиз» дейилган,
ёки 6-суранинг 141-оятида «Тентаклик қилиб билмаслик натижа-сида ўз фарзандини ўлдирганлар - йўлдан адашганлардир», дейилган,
ёхуд 6-суранинг 152-158-оятларида «Ота-онангизга мурувват қилинглар, ифлосликка (бузуқчиликка) очиқ ҳам, яширин ҳам яқинлашмангиз, одам ўлдирмангиз. Буни Аллоҳ таъқиқлаган.
Етимлар мулкига яқинлашмангиз, ўлчовда ва тарозида адолатли бўлингиз. Гапирган вақтларингизда тўғри бўлингиз», дейилган.
Ислом динининг маросимлари
Исломнинг бошқа динлардан кескин фарқи унда ғоят кўп маросимлар мавжудлиги бўлиб, маросимлар асрлар бўйи халқ оммаси ҳаётига кенг сингиб кетган, барчани ўз таъсирига олган, жамотчилик фикри ва ижтимоий психологияга таъсир қилиб, турмуш тарзи белгиланган, тартиб-интизомга солиб, одамларни ҳамкорликка ўргатган, улардан маълум даражада вақт ва сарф-ҳаражат сарфлашни талаб этган, мусулмонларнинг дунёқараши ва иймон-эътиқодини кенгайтириб борган.
Ислом маросимлари ўз мазмуни ва моҳиятига кўра умумбашарий, умуммиллий, оилавий турли мазҳаб ва йўналишга хос бўлиб, шодиёна ёки марсиявий ҳарактерда бўлади.