2.3 Mahsulot sifatining tahlili Mahsulot sifatiga odatda quyidagi omillar ta’sir qiladi: foydalanilayotgan xomashyo va materiallar sifati; xodimlarning malakasi va texnik tayyorgarlik darajasi; ishlab chiqarishda ishtirok etadigan texnika va texnologiyani holati va uning progressivligi; ishchi va xodimlarning mahsulot sifatiga javobgarligi hamda ularning moddiy rag‘batlantirilishi va hokazo.
Mahsulot ishlab chiqarishda eng muhim masala bu innovatsion, yangidan yaratilgan mahsulotlar hajmining, eksportga yo‘naltirilgan mahsulotlarni ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yilganligiga baho berishdan iboratdir.
Innovatsion mahsulot – yangi, takomillashtirilgan, texnologik o‘zgarishlar tufayli yaratilgan mahsulotdir. Oldingi mahsulotlardan sezilarli yoki tubdan farq etuvchi mahsulotlardir.
Eksportga yo‘naltirilgan mahsulotlarning jami mahsulotlar tarkibidagi salmog‘iga baho berish orqali korxonaning joriy va istiqboldagi taktik strategiyalari ishlab chiqiladi.
Korxonada innovatsion mahsulotlarning hajmi 2016-yilda 2015- yilga qiyosan 33302.0 ming so‘mga, 2017-yil 2016-yilga qiyosan 34798 ming so‘mga, 2017-yil 2015-yilga qiyosan 68100 ming so‘mga ortgan. Shu bilan birga jami mahsulotlar tarkibida innovatsion mahsulotlar hajmi 2015-yilda 18.4 %ni, 2016-yilda 19.3 %ni, 2017-yilda 22.6 % ni tashkil etganligini ijobiy baholash mumkin. Innovatsion mahsulotlarning soni ham mos ravishda 2, 3 va 5 taga ko‘paygan.
2.4. Mahsulot ishlab chiqarish hajmini tahlili Korxonaning asosiy maqsadi ko'p hollarda mahsulot sotishdan mumkin bo'lgan maksimal foyda olishdir. Bugungi sharoitda deyarli barcha bozorlarda shiddatli raqobat, amalga oshirish masalalari birinchi o'rinda turadi joy, va ishlab chiqarish vazifalari bo'ysunadigan pozitsiyani egallaydi. Taniqli amerikalik iqtisodchi, P. Drucker ta'kidlaganidek, ―Biznesning natijasi mijozga qoniqarli bo'lishi kerak, lekin korxona ichida faqat xarajatlar mavjud.
Iste'molchilarning har xil ehtiyojlarini qondirish uchun o'rta va yirik korxonalar o'zlarining do'konlar tarmog'ini tashkil qiladilar, yoki ulgurji xaridor bilan shartnomalar tuzadi, ularning mustahkamligi va mustahkamligini ta'minlashga harakat qiladi katta hajmdagi materiallar uchun.
Korxonalarning iqtisodiy mustaqilligiga, bozor munosabatlaridan faol foydalanishga yo'naltirilgan boshqaruv tizimi birlashmalar va korxonalar ishiga bir qator printsipial jihatdan yangi talablarni taqdim etadi, xususan, boshqaruv qarorlari uchun alternativalarni hisoblashni va ularni qiyosiy baholashni, tanlashni yanada oqilona va baholarni talab qiladi. ularning tadqiqot faoliyatiga yozildi. Taklif qilinayotgan echimlarning moliyaviy va iqtisodiy oqibatlari, ya'ni. ularning yakuniy moliyaviy natijalariga ta'siri foyda.
Ishlab chiqarish jarayonini tahlil qilish ikki yo'nalishda amalga oshirilishi kerak. Birinchidan, siz ishlab chiqarish dasturini shakllantirish jarayonida va uni to'ldirishda foyda nuqtai nazaridan uni amalga oshirish istiqbollarini baholaysiz. Ikkinchidan, tahlil jarayonida moliyaviy-iqtisodiy oqibatlar nuqtai nazaridan ishlab chiqarishni tartibga solish bo'yicha boshqaruv qarorlarining iqtisodiy oqibatlari aniqlanadi. Masalan, materiallarni almashtirish, tashqi tashkilotlar tomonidan yarim tayyor mahsulotlar yoki butlovchi qismlar sotib olish, qo'shimcha shartnomalar tuzishda mahsulot hajmini o'zgartirish yoki ilgari tuzilganlarni rad etish to'g'risidagi qarorlar baholanmoqda.
Chakana va ulgurji savdo korxonalari boshqa korxonalar tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlarni sotish bilan shug’ullanadilar. Ular uchun aktivlarning muhim qismi tovarlar zaxirasi hisoblanadi. Shu sababli ham tahlilda muhim e‘tibor tovarlar zaxirasining tarkibiga va dinamikasiga qaratiladi. Tovarlar zaxirasining aylanish darajasi va bir martalik aylanishga ketadigan vaqt ko’rsatkichlari ular faoliyatini baholashning muhim ko’rsatkichi hisoblanadi. Ushbu ko’rsatkichlar qisqa va uzoq davriylikda o’rganiladi va uning o’zgarishlariga mos ravishda boshqaruv strategiyalari o’zgarib boradi. Naqd mablag’lar harakati savdo turiga va shakliga ko’ra o’zgarib turadi.
1. Ishlab chiqarishning texnik darajasini oshirish: yangi progressiv texnologiyani joriy etish, ishlab chiqarish jarayonlarini mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish; amaliy uskunalar va ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish; yangi turdagi xom ashyo va materiallardan foydalanish va qo‘llanilishini takomillashtirish; ishlab chiqarishning texnik darajasini oshiruvchi boshqa omillar.
2. Ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etishni takomillashtirish: ishlab chiqarish ixtisosligini rivojlantirish; uni tashkil etish va texnik xizmat ko‘rsatishni takomillashtirish; ishni tashkil etishni takomillashtirish; ishlab chiqarishni boshqarishni takomillashtirish va ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish; asosiy fondlardan foydalanishni yaxshilash; moddiy -texnik ta’minotni yaxshilash va moddiy resurslardan foydalanish; transport xarajatlarini kamaytirish; keraksiz xarajatlar va yo‘qotishlarni bartaraf etish; ishlab chiqarishni tashkil etish darajasini oshiruvchi boshqa omillar.
3. Mahsulotlar hajmi va tuzilishining o‘zgarishi: shartli belgilangan xarajatlar va amortizatsiya to‘lovlarining nisbiy kamayishi; mahsulot tarkibidagi o‘zgarishlar; mahsulot sifatini yaxshilash.
