Mavzu: Iqtisodiyotning globallashuvi sharoitida bozorning amal qilishi Kirish

avvalo, xalqimizning manfaatlaridan kelib chiqib, uning xohish-irodasiga tayanamiz. 
Shuning uchun xalq vakillari bo‘lgan deputat va senatorlarimiz parlament 
palatalarida mazkur masalani atroflicha muhokama qilib, o‘z zimmalariga 
mas’uliyatni olgan holda, asoslangan xulosalarini aytishlari kerak”, deb ta’kidlab 
o‘tgan edilar.
Istiqlol yillarida mamlakatimizda ta’lim tizimi tubdan isloh etildi va kelajagimizning 
munosib davomchilari bo`lgan barkamol avlodni tarbiyalashga alohida e’tibor 
qaratilmoqda. Ko`plab ta’lim muassasalari yangidan qurildi, ta’mirlandi, eng zamonaviy 
o`quv anjomlari bilan ta’minlandi. Shuningdek, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga 
asoslangan, globallashuv sharoitida bugungi davr talablariga javob bera oladigan ta’lim-
tarbiya tizimi yaratildi. Bu boradagi ishlar bugungi kunda ham jadal davom etmoqda. 
Jumladan, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2017-yil 7-

---

3 
fevraldagi “O`zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo`yicha Harakatlar 
Strategiyasi to`g’risida”gi farmoni bilan taraqqiyotimizning kelgusi besh yilga 
mo`ljallangan ustuvor yo`nalishlari aniq belgilab berildi. Harakatlar strategiyasida 
mamlakatimizni rivojlantirishning besh ustuvor yo`nalishi davlat va jamiyat qurilishini 
takomillashtirish, qonun ustuvorligini ta’minlash, sud -huquq tizimini yanada isloh qilish, 
iqtisodiyotni yanda rivojlantirish va liberallashtirish, ijtimoiy sohani taraqqiy ettirish, 
xavfsizlik, millatlararo totuvlik va diniy bag’rikenglikni ta’minlash, chuqur o`ylangan 
o`zaro manfaatli va amaliy ruhdagi tashqi siyosat yuritish bo`yicha aniq, hayotiy islohotlar 
va ularni amalga oshirish mexanizmlari belgilangan. Harakatlar strategiyasidagi beshta 
ustuvor yo`nalishdan to`rtinchisi ijtimoiy sohani rivojlantirishga qaratilgan bo`lib, aholi 
farovonligini ta’minlash, bandlik, salomatlikni muhofaza qilish bilan birga ta’lim - tarbiya 
tizimini taraqqiy ettirish masalalari ham o`rin olgan. Farmonga binoan, ta’lim va ilm-fan 
sohasini yanada rivojlantirish borasida kompleks chora-tadbirlar ishlab chiqildi. Bunda 
xalq ta’lim tizimida keng islohotlarni amalga oshirish orqali ta’lim-tarbiya sifatini 
oshirish, yangi maktab binolari barpo etish, rekonstruktsiya qilish, kapital ta’mirlash, ularni 
zamonaviy o`quv-laboratoriya uskunalari, axborot- kommunikatsiya texnologiyalari va 
o`quv-metodik qo`llanmalar bilan to`liq ta’minlash kabi qator fanlar, jumladan, chet tillar, 
matematika, fizika, informatika, kimyo, biologiya fanlarini chuqurlashtirilgan tarzda 
o`qitishga alohida e’tibor qaratildi. 
Endi iqtisodiyotning globallashuvi jarayonida bozorning roli bo’yicha bozor 
tushunchasiga ta’rif berib o’tadigan bo’lsak: 
Bozor
- bu ishlab chiqaruvchilar va iste'molchilar, sotuvchilar va xaridorlar o‘rtasida 
pul orqali ayirboshlash yani oldi-sotdi jarayonida bo‘ladigan iqtisodiy munosabatlar 
yig‘indisidir. Bunda bozorning moddiy asosini joy emas, balki tovar va pulning harakati 
tashkil etadi. Bozor tushunchasi faqat ayirboshlash jarayonidagi iqtisodiy munosabatlarni 
o‘z ichiga oladi.
1
Bozor iqtisodiyoti - bu tovar ishlab chiqarish, ayirboshlash va pul muomalasi qonun-
qoidalari asosida tashkil etiladigan va boshqariladigan iqtisodiy tizim bo’lib hisoblanadi. 
Bunday iqtisodiyot erkin tovar-pul munosabatlariga asoslanadi, uning negizida esa tovar 
va pulning turli shakllardagi harakati yotadi va iqtisodiy monopolizmni inkor etadi. 

---

4