Mavzu: “Investitsiya loyihalarining moliyaviy va iqtisodiy samaradorligini baholash”

• Mavzu:
• “Investitsiya loyihalarining moliyaviy va iqtisodiy samaradorligini baholash”

• Reja:
• Investitsiya loyihalarining moliyaviy va iqtisodiy samaradorligini baholashning mazmuni va mohiyati.
• 2. Investitsiya loyihalarining moliyaviy-iqtisodiy samaradorligini baholashning oddiy (an’anaviy) usullari.
• 3. Investitsiya loyihalarining moliyaviy-iqtisodiy samaradorligini baholashning diskontlashga asoslangan usullari.

Инвестиция лойиҳаси

• “Инвестиция лойиҳаси” тушунчаси икки хил маънода талқин этилади:
• - муайян мақсадларга эришишни (кўзланган натижаларни ҳосил қилишни) таъминловчи қандайдир фаолиятлар йиғиндисини амалга оширишни назарда тутувчи иш, фаолият, тадбир сифатида тушунилади. Бундай ҳолларда “хўжалик тадбири”, “иш (ишлар йиғиндиси)”, “лойиҳа” терминлари ушбу тушунчаларга мазмунан яқин келади.
• - қандайдир фаолиятларни амалга ошириш учун зарур бўлган ҳуқуқий-бошқарув ва молиявий-ҳисоб ҳужжатлари тизими ёки бундай фаолиятлар тизимини баён этувчи ҳужжатлар тўплами сифатида қаралади.
• Иқтисодий адабиётларда, дарслик ва ўқув қўлланмаларда “инвестиция лойиҳаси” иккинчи мазмундаги тушунча сифатида қўлланилади. “Лойиҳа” тушунчаси биринчи мазмун бўйича тушунилади.

Investitsiya loyihasi bu - uning yo‘naltirilgan maqsadini amalga oshirish uchun texnologik jarayonlarni, texnik va tashkiliy hujjatlashtirish jarayonini, ob’ektlarni barpo etish va ishga tushirish jarayonini, moddiy, moliyaviy, mehnat resurslarining harakatini, shuningdek tegishli boshqaruv qarorlari va tadbirlarni o‘zida mujassamlashtiruvchi tizim sifatida qarash mumkin.

• Investitsiya loyihasi bu - uning yo‘naltirilgan maqsadini amalga oshirish uchun texnologik jarayonlarni, texnik va tashkiliy hujjatlashtirish jarayonini, ob’ektlarni barpo etish va ishga tushirish jarayonini, moddiy, moliyaviy, mehnat resurslarining harakatini, shuningdek tegishli boshqaruv qarorlari va tadbirlarni o‘zida mujassamlashtiruvchi tizim sifatida qarash mumkin.
• Demak, investitsiya loyihasi – bu o‘ziga xos faoliyat turi deyish mumkin. Investitsiya loyihasining bir qancha o‘ziga xos belgilari mavjud bo‘lib, lekin uning asosiy 4 ta belgisi loyihani boshqa turdagi faoliyatlar va tadbirlardan alohida ajratib turadi:
• 1. Loyiha maqsadlari aniq belgilangan bo‘lishi kerak. Loyiha maqsadining aniq belgilanishi ana shu loyihani samarali amalga oshishiga yordam beradi. Agar loyihaning dastlabki maqsadlaridan voz kechilsa, bu loyihaning umuman amalga oshmay qolishiga, loyiha «yakuni»ga, «tugallanmay qolishi»ga, «so‘nishi»ga sabab bo‘ladi. Oxirgi yillarda loyiha maqsadlarini shakllantirish va unga erishishning bir qator uslublari ishlab chiqilgan, hamda bu uslublar loyihalarni moliyalashtirishni rejalashtirishda juda qo‘l keladi.
• 2. Loyiha aniq (odatda oldindan belgilangan) muddat davomida amalga oshishi lozim. Loyihaning boshlanishi va ohiri mavjud. Qachonki loyihada ko‘zda tutilgan asosiy maqsadlarga erishilsa, shundagina loyihani tugallangan deb hisoblash mumkin. Loyihani bunda samarali amalga oshish kafolati bo‘lib belgilangan vaqt, muddat davomida kerakli resurslarni va harakatlarni optimal taqsimlash hisoblanadi.