Mavzu: Investitsion portfel, uning turlari va shakllanishi Reja Kirish

To’g’ridan to’g’ri va portfel investitsiyalarni qiyosiy baholash

№	Belgilari	To’g’ridan to’g’ri xorijiy investitsiyalar	Portfel investitsiyalar
1.	Olib chiqishning asosiy maqsadi	Xorijiy firmani nazorat qilish	Yuqori foyda olish
2.	Maqsadga erishish yo’llari	Xorijda ishlab chiqarishni tashkil qilish va yuritish	Xorijiy qimmatli qog’ozlarni sotib olish
3.	Maqsadga erishish usullari	a)xorijiy firmaga to’liq egalik qilish; b)aksiyalar nazorat paketini sotib olish (Xalqaro valyuta fondi ustaviga ko’ra kompaniya aksioyadorlik kapitalining 25 foizidan kam bo’lmasligi kerak)	Xorijiy firma aksiyadorlik kapitalining kamida 25 foizini sotib olish (AQSH, Yaponiya va Germaniyada — 10%)
4.	Daromad shakllari	Tadbirkorlik foydasi, dividentlar	Dividendlar, foizlar

1.1– jadval ma’lumotlaridan ko’rishimiz mumkinki, to’g’ridan to’g’ri xorijiy investitsiyalar investorga xorijiy firmani nazorat qilish imkonini bersa, portfel investitsiyalar investor xarajatlarini kamayishiga va yuqori foyda olishiga imkoniyat beradi. Umuman olganda, qimmatli qog'ozlar yaxshi afzalliklarga ega bo'lib, bu ularni professionallar qo'liga investitsiya qilish uchun juda foydali vosita va yangi sarmoyadorlar qo'lida o'rtacha daromad keltiradi. Boshqarish oson.Qimmatli qog'ozlar ham yaxshi, chunki biz juda ishonchli aksiyalarni sotib olishimiz va ular haqida bir muncha vaqt unutishimiz mumkin. Bizning to'g'ridan-to'g'ri ishtirokisiz dividendlarimiz esa bank hisob raqamimizga to’g’ridan-to’g’ri o’tkazib boriladi. Lekin qimmatli qog'ozlarga sarmoya kiritish ham foydali, ham hayajonli. Shuningdek, shaxsiy xavfsizlikka sarmoya kiritish bilan bog'liq xavf-xatarlarni ham unutmaslik kerak. Qimmatli qog'ozlardan kutilayotgan daromad atrofida o'zgarish bo'lishi mumkin bo'lganida, xavf paydo bo'lishi mumkin va bunday hollarda barcha qimmatli qog'ozlar turli darajadagi xatarlarga ega bo'lganligi sababli, bir vaqtning o'zida bir nechta qimmatli qog'ozlarga ega bo'lish investorga o'z xatarlarini tarqatishga imkon beradi.

Investitsiya portfelining rivojlanish tarixiga keladigan bo’lsak “Investitsiya portfeli” tushunchasini turli mualliflar portfel xususiyatlaridan kelib chiqib o’zlarining ilmiy fikrlarini bayon etishgan. Xususan L.Gitman investitsiya portfeli tushunchasiga quyidagicha ta’rif bergan: “Portfel – bu umumiy investitsiya maqsadlarga erishish uchun shakllantirilgan investitsiya instrumentlari to’plami”. Shunga o’xshash ta’rif A. Burenin tomonidan berilgan: “Portfel – bu investor egalik qiladigan moliyaviy aktivlar to’plami”. Bugungi kunda, zamonaviy iqtisodiyotda unga quyidagicha ta’rif beriladi: “Pоrtfеl investitsiyalаr - shundаy investitsiyalаrki, bundа kаpitаlni dаrоmаd оlish mаqsаdidа kоrхоnаlаrning аksiyalаri, оbligаtsiyalаri vа bоshqа qimmаtli qоg’оzlаrini sоtib оlish uchun sаrflаnаdi”.