Mavzu: Investitsion baholash usullari Bajardi: mm-77 guruh talabasi

Investitsiya loyihalarining samaradorligini aniqlashning qoplash muddati usulini an’anaviy (oddiy) baholash usullarida ko’rib o’tdik. Lekin mazkur usulning kelgusi davrlardagi pul tushumlarining qiymatini hisobga olmasligi uni diskontlashtirilgan usullar yordamida ham hisoblash zarurligini taqozo qiladi.

• 
  Investitsiya loyihalarining samaradorligini aniqlashning qoplash muddati usulini an’anaviy (oddiy) baholash usullarida ko’rib o’tdik. Lekin mazkur usulning kelgusi davrlardagi pul tushumlarining qiymatini hisobga olmasligi uni diskontlashtirilgan usullar yordamida ham hisoblash zarurligini taqozo qiladi.
  
• 
  Buning uchun diskontlashtirishni hisobga olgan holda investitsiyalarni diskontlangan qoplash muddatini (DPP) hisoblash usuli diskontlashtirilgan yillik pul tushumlarini diskontlashtirilgan investitsiyalarga bo’lish orqali amalga oshiriladi:
  
• 
  Bu yerda: I – boshlang’ich investitsiya, DCF – Diskontlangan yillik pul oqimlari summasi
  

Investitsiyalarning buxgalteriya rentabelligini aniqlash usuli (rentabellik darajasini aniqlash usuli – ARR yoki ROI)

• 
  bu ko’rsatkich buxgalteriya hisoboti ma’lumotlariga asoslangan holda aniqlanadigan o’rtacha daromadni investitsiyalarning o’rtacha yillik hajmiga bo’lish orqali aniqlanadi. Bunda hisob-kitob ishlari foizlarni va soliqlarni to’lamasdan avvalgi foyda miqdoriga asoslanib amalga oshirilishi mumkin yoki u soliqlarni to’lagandan keyingi, lekin foiz to’lovlarigacha bo’lgan daromadga asoslanadi. Eng yaxshisi, soliq to’lagandan keyingi sof foyda miqdori tanlab olinganligi afzalroqdir, chunki u korxona ta’sischilari va investorlar oladigan haqiqiy foydani ifodalaydi.
  
• 
  U quyidagi formula asosida hisoblanadi:
  

Shuningdek, investitsion loyihalarni baholashda kapitalning o’rtacha tortilgan qiymati (Weighted average cost of capital – WACC) ham qo’llanilib, ushbu ko’rsatkich kompaniyaning moliyalashtirish manbalari bo’yicha o’rtacha foiz stavkasini anglatadi. Hisoblashda har bir moliyalashtirish manbasining umumiy qiymatdagi solishtirma og’irligini hisobga oladi. Ko'rsatkich har bir moliyalashitirish manbasining umumiy xarajatlar summasi bilan qoplanishi nisbiy darajasini xarakterlaydi va kapitalning o’rtacha og’irlik qiymatini anglatadi.

• 
  Shuningdek, investitsion loyihalarni baholashda kapitalning o’rtacha tortilgan qiymati (Weighted average cost of capital – WACC) ham qo’llanilib, ushbu ko’rsatkich kompaniyaning moliyalashtirish manbalari bo’yicha o’rtacha foiz stavkasini anglatadi. Hisoblashda har bir moliyalashtirish manbasining umumiy qiymatdagi solishtirma og’irligini hisobga oladi. Ko'rsatkich har bir moliyalashitirish manbasining umumiy xarajatlar summasi bilan qoplanishi nisbiy darajasini xarakterlaydi va kapitalning o’rtacha og’irlik qiymatini anglatadi.
  
• 
  Kapitalning o’rtacha tortilgan qiymati quyidagi formula asosida hisoblanadi:
  
• 
  Bu yerda: C – WACC (% da), E – xusisiy kapital summasi, TC – umumiy kapital, c1 – xususiy kapital qiymati, D – qarz kapitali summasi, c2 – qarz kapitali qiymati, t – foyda solig’i stavkasi.
  

E’tiboringiz uchun rahmat

http://fayllar.org