Мавзу: Инсонпарварлик, эзгулик ва бунёдкорлик миллий гоямизнинг пойдеворидир

Мавзу: Миллий ҳавфсизлик - тараққиёт гарови
Миллий хавфсизлик - тараққиёт гарови Ҳаи бир мамлакатда миллий хавфсизликни таъминлаш асосий масала бо ълиб, бунда давлат асосий ролни уйнайди. “Узбекистон Республикасининг давлат мустақиллигини мустаҳкамлаш, унинг ҳудудида барқарорликни таъминлаш, мамлакатимизнинг жаҳон хўжалиги тизимида ва жаҳон ҳамжамиятида муносиб жойни эгаллашига эришиш — давримизнинг асосий вазифасидир” 1, - деб бу масаланинг аҳамиятини кўрсатиб берган эди Президентимиз. Шунинг учун, дастлабки йиллардан бошлаб миллий хавфсизликни таъминлаш консепсиясини ишлаб чиқиш, унинг асосини яратувчи қонунларни яратиш ишлари амалга оширилди.
Миллий хавфсизлик масаласида ягона давлат сиёсати булишига, барча сиёсий, иқтисодий, ташкилий, ҳарбий, ҳуқуқий ва бошқа чора-тадбирларнинг уйг'унлашган тизимини яратишга эришиш йўлидан борилди. Миллий хавфсизлик кўп жиҳатдан Ватанимиз мудофаа қудратининг асоси - мамлакатнинг иқтисодий қудратига бог'лиқ. Шунинг учун иқтисодий қудратни ривожлантириш ишлари тўхтовсиз олиб борилди. Мамлакатимиз хавфсизлигини таъминлашнинг асоси ёшлар эканлигига ҳамда ёшларни ватанпарварлик руҳида тарбиялашга алоҳида эътибор берилди.
Миллий хавфсизликни таъминлаш мақсадида жаҳондаги мамлакатлар, халқаро ташкилотлар билан яқиндан алоқалар урнатилди. Миллий хавфсизликни таъминлаш буйича давлат сиёсати ва унинг узоқ йилларга мулжалланган стратегияси тамойиллари 1995-йил 24-февралда булиб утган Олий Мажлиснинг сессиясида аниқ баён қилиб берилди.
1996-йил 24-апрелда Олий Мажлис сессиясида “Миллий хавфсизлик тўг ърисида”ги Қонун муҳокамага қуйилди. 1997-йил август ойида булиб утган Олий Мажлис сессиясида эса, Республиканинг миллий хавфсизлик консепсияси қабул қилинди. Миллий хавфсизлик энди фақат давлат хавфсизлигини кузда тутмай, шахс ҳуқуқ ва эркинликларини; жамиятнинг моддий ва маънавий бойликларини; давлатнинг конституциявий тузуми, суверинитети, ҳудудий яхлитлигини сақлашни ҳам кузда тутади.
Президентимизнинг; “ Демократик ва ижтимоий-иқтисодий узгаришларни амалга ошириш, маънавий тараққиётга эришиш, шунингдек, Узбекистоннинг жаҳон ҳамжамияти билан ҳамкорлигини кучайтиришининг асосий шарти ва гарови - мамлакатимизнинг хавфсизлигини таъминлаш, жамиятимизда тинчлик, барқарорлик, миллатлар ва фуқаролар уртасида тотувликни сақлаш ва куз қорачигидай асрашдир” 1 - деган сузлари мамлакатимиз хавфсизлигининг аҳамиятини янада тулароқ курсатади.
Мамлакат миллий хавфсизлигини сақлашда давлатнинг олиб борадиган ташқи сиёсати ҳам муҳим рол ўйнайди. Шу туфайли миллий
хавфсизликни сақлаш билан боғлиқ давлатимизнинг ташқи сиёсатининг устувор йўналишлари 2005-йилдаги Олий Мажлис Палаталарининг
қўшма мажлисида Президент томонидан кўрсатиб ўтилди.
М аърузада Ўзбекистон ташқи сиёсатининг мазмуни, мақсади битта - у ҳам бўлса, Ўзбекистон манфаатидир, деб алоҳида қайд қилинди. Ҳамда Ўзбекистоннинг хавфсизлиги Марказий Осиёдаги тинчлик ва барқарорликка, қўшни давлатлардаги аҳволга боғлиқлиги, Ўзбекистоннинг хавфсизлигини таъминлаш йўлида халқаро ва минтақавий ташкилотлар билан ҳамкорликни кучайтириш зарурлиги еътироф етилди.
Хавфсизлик ва унинг таъминлаш усулларидан бўлган мудофаа аҳамияти юқорилиги еътиборга олиниб, шу масалаларнинг асослари Конституциявий тартибда мустаҳкамланган.
Ўзбекистон Конституцияси мудофаа ва хавфсизликка алоҳида ХХВИИ бобни ажратган. Ўзбекистоннинг давлат суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини, аҳолининг тинч ҳаёти ва хавфсизлигини ҳимоя қилиш конститъуциявий нормада ўз ифодасини топган- (125-модда). Мамлакат мудофааси ва хавфсизлигини таъминлаш доимо устувор масалалардан бўлиб келган.
Узбекистон Президенти иккинчи чақириқ Олий Мажлисининг туққизинчи сессиясида жамият ҳаётидаги муҳим устувор ё'налишларни курсатар экан: “ Иккинчи устувор ё'налиш. Бу - мамлакатимизда хавфсизлик ва барқарорликни, давлатимизнинг ҳудудий яхлитлигини, сарҳадларимиз дахлсизлигини, фуқароларимизнинг тинчлиги ва осойишталигини таъминлашдан иборат” 1, - деб қайд қилган эди.
Бундан ко риниб турибдики, мудофаа ва хавфсизлик фақат давлат ва мамлакат хавфсизлиги, чегаралар дахлсизлиги учун эмас, фуқароларнинг тинчлиги ва осойишталиги, нормал турмуш кечиришини таъминлаш учун ҳам зарур.
“Мудофаа тўг ърисида” ги Қонунга асосан, мудофаа яхлит бир тизим бўлиб (Қонуннинг 2-моддаси), у аниқ принциплар асосида ташкил қилинади. Мудофаа соҳасидаги Узбекистон сиёсати принциплари қуйидагилардан иборат:
- бошқа давлатларга қарши ҳарбий куч ишлатмаслик, ташқи тажовузларнинг олдини олиш; - халқаро ҳуқуқ нормаларига мувофиқ равишда коллектив хавфсизлик тизимида иштирок этиш;
- ҳарбий қурилишнинг замонавий урушлар ва қуролли можаролар хусусиятига мослигини таъминлаш;
- ялпи қирг'ин қуролларини ишлаб чиқаришни, қайта ишлашни, эгаллашни, сақлашни, тарқатишни ва жойлаштиришни рад этиш;
- Қуролли Кучларнинг мамлакатга бериладиган ҳар қандай тажовузни даф этишга доимий тайёр туриши;
- мудофаани етарли даражада булиши;
- ҳарбий хизматни шарафли эканлигини таъминлаш. Мамлакатда мудофаа ишларини ташкил қилиш, хавфсизлик, хавфсизликни сақлашга эътибор ҳеч вақт ва ҳеч қандай ҳолда сусайтирилмаслиги керак. Ҳозирги давда мамлакатимиз хавфсизлигига жиддий хавф туг'дираётган нарса
— бу терроризм булиб қолмоқда. Унинг мудҳиш ишларидан бир неча марта азият чекилди ва қурбонлар берилди.
Мамлакатда мудофаа ишларини ташкил қилиш, хавфсизлик, хавфсизликни сақлашга эътибор ҳеч вақт ва ҳеч қандай ҳолда сусайтирилмаслиги керак. Ҳозирги давда мамлакатимиз хавфсизлигига жиддий хавф туг'дираётган нарса — бу терроризм булиб қолмоқда. Унинг мудҳиш ишларидан бир неча марта азият чекилди ва қурбонлар берилди.
Шунинг учун бу хавфга қарши кураш ё'ллари ҳақида Президент узининг бир неча нутқларида тухталган1. Мамлакат мудофааси, хавфсизликни ташкил этиш биргина давлатнинг иши эмас. Албатта, бунда давлат асосий рол уйнайди. У мамлакатдаги барча кучларни мудофаа ва хавфсизликни таъминлашга сафарбар қилади. Шу мақсадда фуқаролар мудофааси ташкил қилинади. Бу ишга фуқаролар ургатилади, куниктирилади.
Узбекистонда “Фуқаро муҳофазаси туг'рисида” 2 махсус қонун мавжуд булиб, унда фуқаролар муҳофазасини ташкил этиш билан бог'лиқ барча масалалар ҳуқуқий жиҳатдан ҳал қилинган. Миллий хавфсизликни таъминлашда мавжуд хавф-хатарни олдиндан аниқлаш, уни бартараф этиш чораларини олдиндан куриб қуйиш жуда катта фойда келтиради. Шунинг учун мамлакатимизда халқаро масалалар, булажак хавф-хатарларни урганиш, тадқиқ қилиш мақсадида етарли тузилмалар ташкил қилинган.
Миллий хавфсизликни таъминлашда мамлакат Президенти ҳузурида тузилган маслаҳат органи - Хавфсизлик кенгаши катта рол уйнайди. У миллий хавфсизлик билан бог'лиқ барча масалаларни ишлаб чиқиш ва мувофиқлаштиришни таъминлайди, шунга масъулдир.
Миллий хавфсизликни таъминлашда мамлакатнинг Миллий хавфсизлик хизмати алоҳида рол ўйнайди. Бу хизматни, Конституциянинг 93-моддаси 24-бандига биноан, Ўзбекистон Республикаси Президенти тузади. Миллий хавфсизлик хизмати раисини тайинлайди ва лавозимидан озод етади, кейинчалик шу масалалар хусусида чиқарилган Президент фармонлари Олий Мажлис Сенатига тасдиқлаш учун киритилади.