Mavzu: Inson va tabiiy lahdshaftlar

04

Madaniy landshaftlar

Tuzilishi inson  tomonidan  jamiyat  manfaatlarini  ko‘zlagan va  ilmiy asoslangan holda oqilona o‘zgartirilgan landshaftlar.

Antropogen  omilning  tabiatga  bo‘ladigan  ta’sirining  bir  ko‘rinishi  texnika  ta’siri bo‘lib,  texnikaning  tabiat  bilan  o‘zaro tutashib  ketishi  natijasida yaxlit tabiiy-texnik tizimlar vujudga keladi. Ularni fanda geotextizimlar  deb  yuritiladi.  Geotextizim tabiiy-texnik  tizimlarning  alo- hida o‘ziga  xos geografik xili; texnika va  tabiat,  yoki tabiiy  va texnik  kichik  tizimlarning uyg‘unligi  tushuniladi  va  tizimning  bir butunligi  tushunchasi alohida ahamiyat kasb etadi. 

Geotextizimlarga  misol  tariqasida  suvomborlari,  yirik  kanallar,  sug‘oriladigan ekin maydonlari, turli  xil zavod va fabrikalar,  ular  joylashgan landshaftlar hamda yon atrofdagi o‘zaro aloqada bo‘lishi mumkin bo‘lgan landshaftlarni aytish mumkin. 

«Landshaft» nemischa so‘z bo‘lib, «joy» degan ma’noni bildiradi. Hozirgi paytda landshaft tushunchasi geografiyada keng va tor ma’noda ishlatiladi.

L

  Keng ma’noda landshaft deganda tabiiy hududiy kompleks tushuniladi. Masalan, tayga zonasi, botqoq, tundra, so‘l va h.k.

  Tor ma’noda landshaft — yer yuzasidagi tabiiy chegaralari bilan ajralib turuvchi joydir. Landshaft hududiy yaxlitligi, vujudga kelishiga ko‘ra bir butunligi, geografik tuzilishi, relyefi, iqlimi, tuproqlari, o‘simlik va hayvonot dunyosining bir xilligi bilan ajra­lib turadigan tabiiy hududiy kompleksdir. Masalan, Qizilqumdagi qumli, gilli, taqirli, sho‘rxokli landshaftlar, tog‘lardagi yaylov, o‘rmon, vodiy landshaftlari shular jumlasidandir.