Mavzu: inson taraqqiyoti va u bilan bog’liq tushunchalar

MAVZU: INSON TARAQQIYOTI VA U BILAN BOG’LIQ TUSHUNCHALAR

404-GURUH. RIZAYEV MUHAMMADJON

REJA 1.Ta’lim va inson taraqiyoti 2.Salomatlik inson taraqqiyotining hal qiluvchi sharti 3.Demografik vaziyat va uning inson taraqqiyotidagi roli 4.Atrof muhitni inson taraqqiyotiga ta’siri

Ta’limning inson ma’naviy va intellektual ehtiyojlarini va qobiliyatlarini shakllantirishga ta’siri nuqtai nazardan uni o’zaro bog’liq uch: shaxs, davlat va jamiyat nuqtai nazaridan qarab chiqish qabul qilingan. Shaxsiy darajada- insonning o’zligini to’la namoyon qilish, intellectual qobiliyatlarini namoyon qilish qobiliyatlaridir. Davlat darajasida shuni ta’kidlash kerakki, davlat mamlakat intellectual salohiyatini rivojlatirishdan manfaatdor. Jamiyat darajasida ta’lim alohida global ma’naviy qadriyatlarni shakllantirishga yo’naltirilgan bo’lishi kerak.

Текст слайда

O'zbekiston Respublikasida ta'lim ko'rsatkichlari
Ta'lim tizimlari	2000/01	2010/11	2015/16	2020/21
Oliy ta'lim	18434	28021	24909	32070
O'rta maxsus kasb-hunar ta'limi	10904	115117	109811	40542
Umumiy o'rta ta'lim	453548	426581	394039	523312

O’zbekistonda uzluksiz ta’lim tizimi

Malaka oshirish va kadrlarni qayta tayorlash
Oliy ta’limdan keying ta’lim
Oliy ta’lim
O’rta maxsus kasb-hunar ta’limi
Umumiy o’rta ta’lim
Maktabgacha ta’lim
Katta ilmiy xodim instituti 2-3 yil
Stajer-tadqiqotchi instituti 3 yil
Magistratura 2 yil
Bakalavriat 4 yil
Akademik litsey 2 yil
Kasb-hunar kolleji 2 yil
Maktabdan tashqari ta’lim
Umumiy o’rta ta’lim
Boshlang’ich ta’lim
3 yoshdan 6-7 yoshgacha

Inson kapitali tarkibiga inson salomatligining holati kiritiladi. Slomatlik – umuman organizmning hamda uning barcha organlarining o’z funksiyalarini bajarishga to’la qodir bo’lgan holati, kasallikning mavjud emasligidir. Ushbu tushunchada salomatlikning uchta: jismoniy, psixologik va ijtimoiy psixologik tarkibiy xususiyatlari qamrab olingan. Jismoniy salomatlik- organism barcha organlari me’yorda amal qilib turgan taiiy holati. Psixologik salomatlik- fikrlash darajasi va sifati, diqqat va xotira hamda irodaning rivojlanishi, hissiy barqarorlik darajasi anglanadi. Ijtimoiy salomatlik- inson ijtimoiy hayoti asosini tashkil etadigan axloq prinsiplari asosida belgilanadi, ya’ni bu insonning muayyan jamiyatdagi hayot faoliyatidir. Ijtimoiy salomatlikni baholash uchun quyidagi tibbiy demografik ko’rsatkichlardan foydalanadi: 1.Aholi tabiiy harakatining ko’rsatkichlari; tug’ilish; umumiy va yosh guruhlaridagi o’lim; aholining tabiiy ortishi; nikoh; 2. Aholi mexanik harakati ko’rsatkichlari: migratsiya; immigratsiya; integratsiya; 3.Kasallanish va uning yoyilishi to’g’risidagi ma’lumotlar: 4.Nogironlik darajasi: 5.Aholi jismoniy rivojlanish ko’rsatkichlari:

Demografik vaziyat va uning inson taraqiyotidagi roli Demografiya-aholi tarqoq hosil qilinishi qonuniyatlari, uning ijtimoiy-iqtisodiy, tabiiy sharoitlari, migratsiyaga bog’liqligi, aholining soni, ularning hududlarda joylashishi, tarkibi, o’zgarishi, sabalari va mazkur o’zgarishlar oqibati to’g’risidagi fandir. Demografiyaning predmeti aholini tabiiy takror hosil qilish qonunidir.Demografiyaning fan sifatida 3 ta muhim vazifasi jaratib ko’rsatiladi: 1. Demografik jarayonlar tendensiyalari va omillarini o’rganish 2.Demografik prognozlarni ishlab chiqarish 3.Demografik sohasidagi siyosatni ishlab chiqarish

Yer yuzasidagi 1,1 milliard kishi xavfsiz ichimlik suvi iste’mol qilish imkoniyatiga ega emas. Rivojlanayotgan mamlakatlardagi barcha kasalliklarning 10,0% ichimlik suvi iflosligi, umuman ichimlik suvining etishmasligi bilan ifodalanadi. Mazkur muammolar qishloq joylarda yanada o’tkirdir.Qishloq joylarda aholining 29,0% toza ichimlik suvi iste’mol qilishdan, 62,0% oddiy sanitariya sharoitlaridan mahrum. Jahon sog’likni saqlash tashkilotining ma’lumotlariga ko’ra, dunyodagi kasalliklarning 25,0-33,0 % ekologiya muammolari bilan bog’liqdir. Dunyodagi 2,4 milliard odam sanitariya qoidalariga javob bermaydigan sharoitlarda yashaydi. Katta shahar joylarda aholining 40% turar joy kulbalardan iborat.

E’tibor uchun rahmat !!!